โดย ศาสตราจารย์ คลินิก เกียรติคุณ นพ.ธีรวิทย์ พันธุ์ชัยเพชร
ศัลยแพทย์โรคหัวใจและทรวงอก
หากคุณหรือคนใกล้ตัวได้รับคำแนะนำจากแพทย์ให้ทำการผ่าตัดบายพาสหัวใจ คำถามที่อาจเกิดขึ้นทันทีคือ “ทำไมต้องผ่าตัด? แค่ใช้ยารักษาไม่ได้หรือ?” หรือ “การผ่าตัดจะช่วยให้ชีวิตดีขึ้นจริงหรือไม่?” บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจเกี่ยวกับการผ่าตัดบายพาสหัวใจ ตั้งแต่สาเหตุที่ต้องทำ ขั้นตอนการผ่าตัด ไปจนถึงวิธีดูแลตัวเองหลังการผ่าตัด เพื่อให้คุณสามารถเตรียมตัวและกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจอีกครั้ง
การผ่าตัดบายพาสหัวใจคืออะไร?
การผ่าตัดบายพาสหัวใจ (Coronary Artery Bypass Grafting – CABG) เป็นการผ่าตัดเพื่อรักษาโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ หรืออุดตัน ซึ่งเกิดจากการสะสมของไขมันและคราบหินปูนในหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงหัวใจ ส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่เพียงพอ ทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย หรือในบางกรณีอาจนำไปสู่อาการหัวใจวายได้
การผ่าตัดนี้เป็นการนำเส้นเลือดจากส่วนอื่นของร่างกาย เช่น เส้นเลือดจากขา (saphenous vein) เส้นเลือดแดงจากแขน (radial artery) หรือเส้นเลือดแดงจากหน้าอก (internal mammary artery) มาต่อข้ามบริเวณที่อุดตัน ทำให้เลือดสามารถไหลผ่านได้อย่างสะดวกและไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้อย่างเพียงพอ
ทำไมต้องบายพาสหัวใจ?
เมื่อหลอดเลือดหัวใจตีบหรืออุดตัน ส่งผลให้หัวใจได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น เจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก หากปล่อยไว้โดยไม่รับการรักษา อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต การทำบายพาสหัวใจจึงเป็นวิธีที่ช่วยฟื้นฟูการไหลเวียนของเลือดไปยังหัวใจ ทำให้หัวใจทำงานได้ดีขึ้นและลดความเสี่ยงของโรคแทรกซ้อน
แค่ใช้ยาไม่ได้หรือ?
ในบางกรณี การใช้ยาและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอาจช่วยชะลอการลุกลามของโรคหลอดเลือดหัวใจได้ แต่สำหรับผู้ป่วยที่มีการอุดตันรุนแรงหลายตำแหน่ง หรือได้รับผลกระทบต่อการทำงานของหัวใจมาก การรักษาด้วยยาเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ การทำบายพาสหัวใจช่วยให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจได้มากขึ้น และช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงได้มากกว่าการใช้ยาเพียงอย่างเดียว
ข้อดีของการบายพาสหัวใจ
- ลดอาการเจ็บหน้าอกและอาการเหนื่อยง่าย ทำให้สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ
- ลดความเสี่ยงของภาวะหัวใจวายและการเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจ
- เพิ่มคุณภาพชีวิต ทำให้สามารถออกกำลังกายและทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้มากขึ้น
- สมรรถภาพร่างกายสูงขึ้นในผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดหัวใจตีบหลายตำแหน่ง
ขั้นตอนการผ่าตัดบายพาสหัวใจเป็นอย่างไร?
- เตรียมตัวก่อนผ่าตัด แพทย์จะทำการตรวจร่างกายอย่างละเอียด รวมถึงตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) เอกซเรย์ทรวงอก และการฉีดสีดูหลอดเลือดหัวใจ
- การให้ยาสลบ ผู้ป่วยจะได้รับยาสลบเพื่อไม่ให้รู้สึกตัวตลอดการผ่าตัด
- การนำเส้นเลือดมาทำบายพาส ศัลยแพทย์จะนำเส้นเลือดจากส่วนอื่นของร่างกายมาต่อข้ามบริเวณที่หลอดเลือดหัวใจอุดตัน
- ในระยะแรกหลังผ่าตัด ผู้ป่วยจะได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด อยู่ในหออภิบาลผู้ป่วยหนัก
- การพักฟื้นในโรงพยาบาล โดยทั่วไปผู้ป่วยต้องพักฟื้นในโรงพยาบาลประมาณ 5-7 วัน ก่อนกลับบ้าน
การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดบายพาสหัวใจ
- ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ รับประทานยาให้ครบตามที่แพทย์สั่ง
- ควบคุมอาหาร ลดอาหารที่มีไขมันสูง น้ำตาล และเกลือมากเกินไป
- ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม เริ่มจากการเดินเบา ๆ แล้วค่อยเพิ่มความหนักขึ้น
- หลีกเลี่ยงความเครียด หมั่นผ่อนคลายจิตใจ ลดความเครียดและนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- งดสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อลดความเสี่ยงของการกลับมาเป็นซ้ำ
การผ่าตัดบายพาสหัวใจเป็นวิธีรักษาที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจตีบขั้นรุนแรง แม้จะฟังดูน่ากลัว แต่เทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบันช่วยให้การผ่าตัดปลอดภัยขึ้น และการฟื้นตัวเร็วขึ้น หากแพทย์แนะนำให้ทำ อย่ากลัวที่จะศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมและปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางเลือกที่ดีที่สุดสำหรับสุขภาพของคุณ
ติดต่อศูนย์หัวใจวิชัยเวช 24 ชั่วโมง
เราพร้อมให้การดูแล รักษา ป้องกันครอบคลุมโรคหัวใจทั่วไป
และโรคหัวใจในภาวะวิกฤติฉุกเฉิน
02-441-6999 ต่อ 5555
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
