โดย พญ.กรวลี วีระธรากุล
แพทย์คลินิกเต้านม รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
เปรียบเสมือนพายุที่ไม่มีสัญญาณเตือนล่วงหน้า หลายคนมองว่าเป็นเรื่องไกลตัว คิดว่า “ฉันแข็งแรงดี ไม่มีอาการอะไร” จึงมองข้ามการตรวจคัดกรองไป แต่ในความเป็นจริงแล้ว มะเร็งเต้านมระยะแรกมักไม่แสดงอาการใดๆ เลย จนกว่าจะพัฒนาไปสู่ระยะที่รักษายากขึ้น หากเปรียบเทียบให้เห็นภาพชัดเจน มันเหมือนกับไฟที่คุกรุ่นอยู่ใต้ขี้เถ้า รอวันที่จะลุกลามเมื่อเราไม่ทันระวังตัว
การตรวจคัดกรองคือเกราะป้องกันที่ดีที่สุด
แม้ว่าเราจะไม่สามารถควบคุมปัจจัยเสี่ยงบางอย่างของมะเร็งเต้านม เช่น พันธุกรรม หรืออายุที่เพิ่มขึ้น แต่เราสามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยการตรวจคัดกรองอย่างสม่ำเสมอ การตรวจแมมโมแกรม (Mammogram) และอัลตราซาวด์เต้านม (Ultrasound Breast) เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้แพทย์สามารถพบก้อนเนื้อหรือความผิดปกติในเต้านมได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ก่อนที่มันจะเติบโตและกลายเป็นภัยคุกคามชีวิต
ตรวจพบเร็ว = โอกาสรอดสูง
การค้นพบมะเร็งเต้านมตั้งแต่ระยะแรกเปรียบเสมือนการดับไฟตั้งแต่เพิ่งเริ่มคุ กรุณาอย่ารอให้ไฟลุกโชนแล้วค่อยหาทางแก้ เพราะหากตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ โอกาสในการรักษาให้หายขาดจะสูงมากและอาจไม่จำเป็นต้องตัดเต้านมหรือใช้เคมีบำบัดที่ทรมาน การตรวจคัดกรองช่วยให้คุณควบคุมอนาคตของตัวเองได้ ดีกว่าปล่อยให้โรคเป็นฝ่ายควบคุมคุณ
การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมมีหลายวิธี ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 3 วิธีหลัก ๆ ดังนี้
1. การตรวจเต้านมด้วยตนเอง (Breast Self-Examination: BSE)
- เป็นวิธีที่ทำได้เองที่บ้าน โดยการคลำเต้านมเพื่อตรวจหาก้อนเนื้อหรือความผิดปกติ
- ควรทำเป็นประจำทุกเดือน หลังประจำเดือนหมดไปประมาณ 7-10 วัน
- หากพบก้อนแข็ง ผิวหนังเปลี่ยนแปลง หรือมีของเหลวผิดปกติออกจากหัวนม ควรรีบพบแพทย์
2. การตรวจเต้านมโดยแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ (Clinical Breast Examination: CBE)
- แพทย์หรือพยาบาลผู้เชี่ยวชาญจะทำการตรวจเต้านมโดยการคลำหาก้อนเนื้อหรือความผิดปกติ
- ควรเข้ารับการตรวจอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป
3. การตรวจเต้านมด้วยเครื่องมือทางการแพทย์
- แมมโมแกรม (Mammogram)
- เป็นการเอกซเรย์เต้านมที่สามารถตรวจพบมะเร็งเต้านมในระยะเริ่มต้นได้
- แนะนำให้ผู้หญิงที่อายุ 40 ปีขึ้นไปเข้ารับการตรวจเป็นประจำทุก 1-2 ปี
- อัลตราซาวด์เต้านม (Breast Ultrasound)
- ใช้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อดูโครงสร้างของเต้านม เหมาะสำหรับผู้ที่มีเนื้อเต้านมหนา หรือผู้ที่พบก้อนเนื้อในการตรวจเบื้องต้น
- เอ็มอาร์ไอเต้านม (Breast MRI)
- ใช้สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านม หรือมียีนกลายพันธุ์ที่เกี่ยวข้องกับมะเร็งเต้านม
การตรวจคัดกรองเป็นสิ่งสำคัญ เพราะช่วยให้พบมะเร็งเต้านมในระยะเริ่มต้น ซึ่งจะเพิ่มโอกาสในการรักษาให้หายขาดได้มากขึ้น
ใครบ้างที่ควรตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม?
- ผู้หญิงอายุ 40 ปีขึ้นไป ควรเข้ารับการตรวจแมมโมแกรมเป็นประจำทุกปี เนื่องจากความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเต้านมเพิ่มขึ้นตามอายุ
- ผู้หญิงอายุน้อยกว่า 40 ปี: แนะนำให้ตรวจเต้านมด้วยตนเองเป็นประจำ และพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกายเมื่อมีข้อสงสัย
- ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านม โดยเฉพาะหากมีญาติสายตรง เช่น แม่ หรือพี่สาวเป็นมะเร็งเต้านม ควรเริ่มตรวจคัดกรองเร็วกว่าปกติ แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการตรวจตั้งแต่อายุ 30-35 ปี
- ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เช่น การใช้ฮอร์โมนต่อเนื่องเป็นเวลานาน การเริ่มมีประจำเดือนเร็ว หรือหมดประจำเดือนช้า การมีน้ำหนักเกิน การสูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอล์บ่อยๆ
- ผู้หญิงทุกคน ควรตรวจเต้านมด้วยตนเองเป็นประจำทุกเดือน โดยเฉพาะหลังมีประจำเดือนประมาณ 7-10 วัน และพบแพทย์เมื่อพบความผิดปกติใดๆ เช่น ก้อนเนื้อในเต้านม มีของเหลวผิดปกติออกจากหัวนม หรือรู้สึกเจ็บผิดปกติ
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
- ต้องเตรียมตัวอย่างไรก่อนเข้ารับการตรวจคัดกรอง?
ควรหลีกเลี่ยงการใช้โลชั่น แป้ง หรือสเปรย์ระงับกลิ่นกายบริเวณรักแร้และเต้านมในวันที่เข้ารับการตรวจ เนื่องจากสารเหล่านี้อาจส่งผลต่อภาพที่ได้จากแมมโมแกรม - ถ้าตรวจพบก้อนเนื้อในเต้านมหมายความว่าเป็นมะเร็งแน่หรือไม่?
ไม่เสมอไป ก้อนเนื้อในเต้านมอาจเป็นซีสต์หรือก้อนเนื้อธรรมดาที่ไม่ใช่มะเร็ง อย่างไรก็ตาม หากตรวจพบความผิดปกติ แพทย์อาจแนะนำให้ทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น อัลตราซาวด์หรือการตรวจชิ้นเนื้อเพื่อยืนยันผล - จำเป็นต้องตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมที่อายุน้อยกว่าปกติหรือไม่?
หากคุณมีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านม หรือมีปัจจัยเสี่ยงสูง ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการเริ่มตรวจคัดกรองก่อนอายุ 40 ปี
หยุดความลังเล ตรวจคัดกรองวันนี้เพื่อชีวิตที่ปลอดภัย
การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมไม่ใช่เรื่องที่ควรผัดวันประกันพรุ่ง เพราะโรคนี้ไม่ได้ให้โอกาสเราเริ่มต้นใหม่เสมอไป หากคุณกำลังลังเล ให้ลองคิดว่า ถ้าคุณมีโอกาสหยุดพายุที่กำลังจะมา คุณจะทำหรือไม่? การตรวจคัดกรองเป็นเครื่องมือเดียวที่ช่วยให้คุณอยู่เหนือความเสี่ยง อย่ารอให้มันสายเกินไป เพราะชีวิตของคุณมีค่ามากพอที่จะปกป้อง
ติดต่อ คลินิกเต้านม รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
