โดย พญ.กรวลี วีระธรากุล
แพทย์คลินิกเต้านม รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
หากคุณเป็นผู้หญิงที่กังวลเกี่ยวกับสุขภาพเต้านมของตัวเอง หรือมีคนใกล้ชิดที่เผชิญกับมะเร็งเต้านม คุณอาจเคยได้ยินคำว่า “แมมโมแกรม” มาบ้าง หลายคนรู้ว่ามันเป็นเครื่องมือตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม แต่ก็ยังมีคำถามมากมายเกี่ยวกับกระบวนการตรวจ เช่น มันคืออะไร? เจ็บไหม? ควรตรวจเมื่อไหร่? วันนี้เรามาทำความรู้จักกับแมมโมแกรมให้มากขึ้น เพื่อให้คุณสามารถตัดสินใจได้อย่างมั่นใจเกี่ยวกับสุขภาพของตัวเอง
แมมโมแกรมคืออะไร?
แมมโมแกรม (Mammogram) เป็นเทคนิคการเอกซเรย์เต้านมที่สามารถตรวจพบความผิดปกติในเนื้อเยื่อเต้านมได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น แม้จะยังไม่มีอาการใด ๆ โดยเฉพาะมะเร็งเต้านมที่มีขนาดเล็กจนไม่สามารถคลำพบได้ด้วยมือ แพทย์ใช้ภาพจากแมมโมแกรมเพื่อดูว่ามีหินปูนผิดปกติ (microcalcifications) หรือก้อนเนื้อที่อาจเป็นสัญญาณของมะเร็งหรือไม่
ลองนึกภาพว่า คุณมีแว่นขยายที่สามารถมองทะลุเข้าไปในเนื้อเยื่อเต้านมได้อย่างละเอียด นั่นคือสิ่งที่แมมโมแกรมทำให้แพทย์เห็น – ความเปลี่ยนแปลงเล็ก ๆ ที่ตาเปล่าหรือแม้แต่การตรวจคลำก็อาจมองข้ามไปได้
กระบวนการตรวจเป็นอย่างไร?
การตรวจแมมโมแกรมใช้เวลาเพียง 20-30 นาทีเท่านั้น โดยทั่วไปกระบวนการมีดังนี้:
- คุณจะถูกขอให้ถอดเสื้อและเครื่องประดับบริเวณคอและไหล่ จากนั้นจะได้รับเสื้อคลุมของโรงพยาบาลเพื่อสวมใส่
- ผู้เชี่ยวชาญด้านรังสีวิทยาจะช่วยจัดตำแหน่งให้เต้านมของคุณอยู่ในเครื่องแมมโมแกรม โดยจะใช้แผ่นพลาสติกใสกดเต้านมลงเพื่อให้เนื้อเยื่อแผ่กระจายออกมา
- เครื่องจะถ่ายภาพเอกซเรย์จากหลายมุมเพื่อให้ได้ภาพที่ชัดเจนที่สุด
- เสร็จแล้ว คุณสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ รอผลตรวจจากแพทย์
ตรวจแมมโมแกรมเจ็บไหม?
เป็นคำถามที่พบบ่อยมาก และคำตอบขึ้นอยู่กับแต่ละคน ความรู้สึกอาจมีตั้งแต่ไม่รู้สึกอะไรเลย ไปจนถึงรู้สึกตึงหรือไม่สบายเล็กน้อยขณะที่เครื่องกดเต้านม แต่ความรู้สึกนี้มักกินเวลาเพียงไม่กี่วินาทีเท่านั้น ลองเปรียบเทียบง่าย ๆ ว่าเหมือนตอนที่คุณกดแขนกับกระจก – ไม่ถึงกับเจ็บปวด แต่รู้สึกถูกกดเล็กน้อย
หากคุณมีเต้านมที่ค่อนข้างไวต่อความรู้สึก อาจลองนัดหมายตรวจหลังจากช่วงหมดประจำเดือน เพราะช่วงนั้นเต้านมจะไม่บวมหรือเจ็บง่ายเหมือนช่วงก่อนมีประจำเดือน
ทำไมแมมโมแกรมถึงสำคัญ?
แมมโมแกรมสามารถตรวจพบมะเร็งเต้านม
ได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ซึ่งช่วยให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้นและเพิ่มโอกาสรอดชีวิตอย่างมีนัยสำคัญ จากสถิติพบว่า การตรวจแมมโมแกรมเป็นประจำช่วยลดอัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งเต้านมได้ถึง 30-40% ในกลุ่มผู้หญิงที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป
ใครบ้างที่ควรตรวจแมมโมแกรม?
- ผู้หญิงอายุ 35 ปีควรตรวจเป็นพื้นฐาน
- ผู้หญิงอายุ 40 ปีขึ้นไป ควรเข้ารับการตรวจทุก 1-2 ปี
- ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านม ควรปรึกษาแพทย์ว่าควรเริ่มตรวจเมื่อไหร่
- ผู้ที่พบก้อนเนื้อผิดปกติ มีของเหลวออกจากหัวนม หรือมีการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังบริเวณเต้านม ควรพบแพทย์ทันที
แมมโมแกรมมีข้อจำกัดหรือไม่?
แม้ว่าแมมโมแกรมจะเป็นเครื่องมือที่ทรงพลัง แต่มันก็ไม่สามารถตรวจพบมะเร็งได้ 100% โดยเฉพาะในผู้หญิงที่มีเนื้อเต้านมหนา ในกรณีเหล่านี้ แพทย์อาจแนะนำให้ทำอัลตราซาวด์หรือ MRI เต้านมเพิ่มเติมเพื่อให้ได้ผลที่แม่นยำยิ่งขึ้น
แมมโมแกรมเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยชีวิตผู้หญิงนับล้านมาแล้วทั่วโลก โดยการตรวจพบมะเร็งเต้านมตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ซึ่งช่วยให้สามารถรักษาได้ทันเวลา แม้ว่าการตรวจอาจรู้สึกไม่สบายบ้าง แต่เมื่อเทียบกับความปลอดภัยและโอกาสในการมีชีวิตที่ยืนยาว มันคุ้มค่าที่จะทำ
การดูแลสุขภาพเป็นของขวัญที่ดีที่สุดที่คุณสามารถให้ตัวเองได้ และการตรวจแมมโมแกรมเป็นหนึ่งในวิธีที่ง่ายที่สุดในการปกป้องตัวเองจากมะเร็งเต้านม อย่ารอให้สายเกินไป – หากถึงเวลาตรวจแล้ว ลองนัดหมายตรวจแมมโมแกรมและให้มันเป็นผู้ช่วยเงียบ ๆ ที่ดูแลคุณจากโรคร้าย
ติดต่อ คลินิกเต้านม รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
