บทความโดย
นพ.พยัพ พยัพพานนท์
แพทย์เฉพาะทางศูนย์กระดูกและข้อ
“หมอ…ผ่าตัดข้อเข่าด้วยหุ่นยนต์มันดีกว่าเดิมแค่ไหน ? แล้วหุ่นยนต์ผ่าตัดแทนหมอเลยเหรอ?”
คำถามที่คนไข้ที่กำลังตัดสินใจเปลี่ยนข้อเข่ามักถามหมอ ซึ่งเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ เพราะใคร ๆ ก็ต้องการความมั่นใจว่าการรักษานั้นปลอดภัยที่สุด บทความนี้จะช่วยให้ทุกคนเข้าใจง่าย ๆ ว่า หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่าทำงานอย่างไร และช่วยให้การผ่าตัดปลอดภัยขึ้นจริงหรือไม่
หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดทำงานอย่างไร?
ก่อนอื่น ต้องอธิบายให้ชัดว่าหุ่นยนต์ไม่ได้ทำงานแทนหมอ แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้หมอผ่าตัดได้แม่นยำขึ้น ลองนึกภาพว่าคุณต้องตัดกระดาษให้เป็นเส้นตรง ถ้าใช้กรรไกรตัดด้วยมือเปล่า อาจมีการเบี้ยวได้บ้าง แต่ถ้าใช้ไม้บรรทัดช่วยกำกับเส้น ก็จะตัดได้ตรงมากขึ้น แต่หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดเปรียบเสมือนการใช้ laser ช่วยในการเล็ง ทำให้ผลลัพธ์แม่นยำที่สุด ทำให้ศัลยแพทย์สามารถกำหนดตำแหน่ง, ความลึกและมุมของการผ่าตัดได้อย่างแม่นยำกว่าการใช้เครื่องมือปกติอย่างแน่นอน
การใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่ามี 3 ส่วนหลัก ได้แก่
- การวางแผนก่อนผ่าตัด – ศัลยแพทย์ใช้ภาพ X-ray ก่อนผ่าตัด หรือ X-ray คอมพิวเตอร์ (เอกซเรย์สามมิติ)เพื่อวางแผนการผ่าตัดข้อเข่าเทียมล่วงหน้า ทำให้รู้ล่วงหน้าว่าจะต้องตัดกระดูกตรงไหน และต้องวางรากเทียมในตำแหน่งใด
- แขนกลช่วยตัดกระดูก – แขนกลจะช่วยให้การตัดกระดูกทำได้อย่างแม่นยำตามแผนที่วางไว้ ลดข้อผิดพลาดที่อาจเกิดจากมือของศัลยแพทย์เอง แต่แขนกลไม่ได้ทำงานเองโดยอัตโนมัติ ศัลยแพทย์ยังคงเป็นผู้ควบคุมทั้งตำแหน่งและองศาเองทั้งหมด
- ระบบนำทางแบบเรียลไทม์ – ระหว่างผ่าตัดหุ่นยนต์จะช่วยตรวจสอบความถูกต้องของการตัดกระดูกทั้งมุมต่างๆ ความลึก และความสมดุลของเอ็นรอบๆข้อเทียม ทำให้ศัลยแพทย์สามารถปรับค่าต่างๆให้เหมาะสมที่สุดได้ในขณะทำการผ่าตัดจริง
ปลอดภัยกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิมหรือไม่?
การผ่าตัดข้อเข่าแบบดั้งเดิมต้องอาศัยประสบการณ์ และความแม่นยำของศัลยแพทย์เพียงอย่างเดียว ซึ่งแม้ว่าศัลยแพทย์จะมีความชำนาญแค่ไหนแต่ความคลาดเคลื่อนเพียงเล็กน้อยอาจส่งผลต่อการฟื้นตัวของคนไข้ ซึ่งการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดช่วยลดโอกาสเกิดข้อผิดพลาดต่างๆลง จะส่งผลให้
- อาการเจ็บปวดลดลงหลังผ่าตัด เพราะเนื้อเยื่อรอบๆข้อถูกกระทบน้อยกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม
- ฟื้นตัวเร็วขึ้น สามารถกลับมาเดินโดยไม่ใช้ไม้ช่วยและทำกิจกรรมประจำวันได้เร็วขึ้น
- มีมุมการเคลื่อนไหวของข้อเทียมที่เหมาะสมเนื่องจากสามารถตรวจสอบได้แม่นยำขณะผ่าตัด
หุ่นยนต์ช่วยได้ แต่หมอยังคงสำคัญที่สุด
อย่างไรก็ตาม ความปลอดภัยไม่ได้ขึ้นอยู่กับหุ่นยนต์เพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของศัลยแพทย์ที่ใช้หุ่นยนต์ด้วย แพทย์ต้องมีประสบการณ์และความเชี่ยวชาญในการใช้เครื่องมือ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ดังนั้น การเลือกศัลยแพทย์ที่มีความชำนาญจึงเป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้การเลือกใช้เทคโนโลยีหุ่นยนต์
ผ่าตัดข้อเข่าด้วยหุ่นยนต์เป็นเทคโนโลยีที่ช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดความผิดพลาด ลดอาการเจ็บปวดหลังผ่าตัดและทำให้การฟื้นตัวของผู้ป่วยดีขึ้น แต่สุดท้ายแล้ว เทคโนโลยีเป็นเพียงเครื่องมือ หัวใจสำคัญของความปลอดภัยในการผ่าตัดยังคงขึ้นอยู่กับฝีมือและความเชี่ยวชาญของศัลยแพทย์ หากกำลังพิจารณาการผ่าตัดข้อเข่า อย่าลืมพูดคุยกับแพทย์ที่รักษาถึงตัวเลือกที่เหมาะสมที่ดีที่สุดสำหรับคุณ
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับการผ่าตัดข้อเข่า:
- แค่ปวดเข่า หรือข้อเข่าเสื่อม สาเหตุ อาการและวิธีป้องกัน
- รักษาข้อเข่าเสื่อม ด้วยการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
อาจมีการเบี้ยวได้บ้าง แต่ถ้าใช้ไม้บรรทัดช่วยกำกับเส้น ก็จะตัดได้ตรงมากขึ้น แต่หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดเปรียบเสมือนการใช้ laser ช่วยในการเล็ง ทำให้ผลลัพธ์แม่นยำที่สุด ทำให้ศัลยแพทย์สามารถกำหนดตำแหน่ง, ความลึกและมุมของการผ่าตัดได้อย่างแม่นยำกว่าการใช้เครื่องมือปกติอย่างแน่นอน
การใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่ามี 3 ส่วนหลัก ได้แก่
- การวางแผนก่อนผ่าตัด – ศัลยแพทย์ใช้ภาพ X-ray ก่อนผ่าตัด หรือ X-ray คอมพิวเตอร์ (เอกซเรย์สามมิติ)เพื่อวางแผนการผ่าตัดข้อเข่าเทียมล่วงหน้า ทำให้รู้ล่วงหน้าว่าจะต้องตัดกระดูกตรงไหน และต้องวางรากเทียมในตำแหน่งใด
- แขนกลช่วยตัดกระดูก – แขนกลจะช่วยให้การตัดกระดูกทำได้อย่างแม่นยำตามแผนที่วางไว้ ลดข้อผิดพลาดที่อาจเกิดจากมือของศัลยแพทย์เอง แต่แขนกลไม่ได้ทำงานเองโดยอัตโนมัติ ศัลยแพทย์ยังคงเป็นผู้ควบคุมทั้งตำแหน่งและองศาเองทั้งหมด
- ระบบนำทางแบบเรียลไทม์ – ระหว่างผ่าตัดหุ่นยนต์จะช่วยตรวจสอบความถูกต้องของการตัดกระดูกทั้งมุมต่างๆ ความลึก และความสมดุลของเอ็นรอบๆข้อเทียม ทำให้ศัลยแพทย์สามารถปรับค่าต่างๆให้เหมาะสมที่สุดได้ในขณะทำการผ่าตัดจริง
ปลอดภัยกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิมหรือไม่?
การผ่าตัดข้อเข่าแบบดั้งเดิมต้องอาศัยประสบการณ์ และความแม่นยำของศัลยแพทย์เพียงอย่างเดียว ซึ่งแม้ว่าศัลยแพทย์จะมีความชำนาญแค่ไหนแต่ความคลาดเคลื่อนเพียงเล็กน้อยอาจส่งผลต่อการฟื้นตัวของคนไข้ ซึ่งการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดช่วยลดโอกาสเกิดข้อผิดพลาดต่างๆลง จะส่งผลให้
- อาการเจ็บปวดลดลงหลังผ่าตัด เพราะเนื้อเยื่อรอบๆข้อถูกกระทบน้อยกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม
- ฟื้นตัวเร็วขึ้น สามารถกลับมาเดินโดยไม่ใช้ไม้ช่วยและทำกิจกรรมประจำวันได้เร็วขึ้น
- มีมุมการเคลื่อนไหวของข้อเทียมที่เหมาะสมเนื่องจากสามารถตรวจสอบได้แม่นยำขณะผ่าตัด
หุ่นยนต์ช่วยได้ แต่หมอยังคงสำคัญที่สุด
อย่างไรก็ตาม ความปลอดภัยไม่ได้ขึ้นอยู่กับหุ่นยนต์เพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของศัลยแพทย์ที่ใช้หุ่นยนต์ด้วย แพทย์ต้องมีประสบการณ์และความเชี่ยวชาญในการใช้เครื่องมือ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ดังนั้น การเลือกศัลยแพทย์ที่มีความชำนาญจึงเป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้การเลือกใช้เทคโนโลยีหุ่นยนต์
ผ่าตัดข้อเข่าด้วยหุ่นยนต์เป็นเทคโนโลยีที่ช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดความผิดพลาด ลดอาการเจ็บปวดหลังผ่าตัดและทำให้การฟื้นตัวของผู้ป่วยดีขึ้น แต่สุดท้ายแล้ว เทคโนโลยีเป็นเพียงเครื่องมือ หัวใจสำคัญของความปลอดภัยในการผ่าตัดยังคงขึ้นอยู่กับฝีมือและความเชี่ยวชาญของศัลยแพทย์ หากกำลังพิจารณาการผ่าตัดข้อเข่า อย่าลืมพูดคุยกับแพทย์ที่รักษาถึงตัวเลือกที่เหมาะสมที่ดีที่สุดสำหรับคุณ
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับการผ่าตัดข้อเข่า:
- แค่ปวดเข่า หรือข้อเข่าเสื่อม สาเหตุ อาการและวิธีป้องกัน
- รักษาข้อเข่าเสื่อม ด้วยการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
FAQ – คำถามที่พบบ่อย
Q: หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดแทนแพทย์ได้จริงหรือ?
A: ไม่ใช่ครับ หุ่นยนต์ไม่ได้ทำงานเอง แต่ช่วยให้แพทย์ควบคุมตำแหน่ง ความลึก และความแม่นยำได้ดียิ่งขึ้น
Q: เจ็บน้อยกว่าจริงไหม?
A: ใช่ เพราะหุ่นยนต์ช่วยลดการกระทบเนื้อเยื่อรอบข้อ ทำให้เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว
Q: ใช้เวลาผ่าตัดนานขึ้นไหม?
A: อาจใช้เวลาเตรียมระบบมากกว่านิดหน่อย แต่รวมแล้วไม่ต่างจากการผ่าแบบปกติมากนัก และให้ผลลัพธ์ที่แม่นยำกว่า
Q: ราคาผ่าตัดแพงกว่าปกติหรือไม่?
A: ขึ้นอยู่กับแต่ละโรงพยาบาลและสิทธิการรักษา สามารถปรึกษาโรงพยาบาลใกล้บ้านเพื่อประเมินค่าใช้จ่ายได้
ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางก่อนตัดสินใจผ่าตัดข้อเข่า
หากคุณหรือคนในครอบครัวมีอาการข้อเข่าเสื่อมเรื้อรัง เจ็บ เดินลำบาก หรือกำลังพิจารณาการผ่าตัด ขอแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ศัลยกรรมข้อเข่าเฉพาะทาง ที่โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ หนองแขม
- มีเทคโนโลยีผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์
- ทีมแพทย์เฉพาะทางประสบการณ์สูง
- พร้อมดูแลฟื้นฟูแบบสหสาขาวิชาชีพ
ติดต่อศูนย์กระดูกและข้อ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
