หลายคนที่ไปตรวจสุขภาพประจำปีแล้วพบว่า “ค่าตับสูง” หรือค่าเอนไซม์ตับเกินค่าปกติ เช่น SGOT, SGPT หรือ ALT มักตกใจ และกลัวว่าอาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายแรงอย่าง “ตับแข็ง” หรือ “มะเร็งตับ” แล้วความจริงคืออะไร?
บทความนี้จะพาไปรู้จักกับค่า SGOT, SGPT, ALT อย่างเข้าใจง่าย พร้อมอธิบายว่าค่าตับสูงเกิดจากอะไร และควรทำอย่างไรต่อไป
ค่าตับสูงคืออะไร? หมายถึงอะไรในร่างกาย
ค่าตับสูง หมายถึง ค่าของเอนไซม์ในตับที่อยู่ในระดับเกินกว่าค่าปกติ ซึ่งส่วนใหญ่จะวัดจากค่าต่าง ๆ เช่น
- SGOT (AST): พบได้ทั้งในตับ หัวใจ กล้ามเนื้อ สมอง
- SGPT (ALT): พบในตับเป็นหลัก จึงเป็นตัวชี้วัดสุขภาพตับได้แม่นยำกว่า
- ALT: เป็นชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งของ SGPT
ค่าเหล่านี้ถูกปล่อยออกมาในกระแสเลือดเมื่อเซลล์ตับถูกทำลาย หรือมีการอักเสบของตับ
ค่า SGOT SGPT ALT ปกติอยู่ที่เท่าไหร่?
| ชนิดของค่า | ค่าปกติ (โดยประมาณ) |
| SGOT (AST) | 0–40 U/L |
| SGPT (ALT) | 0–40 U/L |
หมายเหตุ: ค่านี้อาจแตกต่างกันเล็กน้อยตามแต่ละห้องปฏิบัติการ
ค่าตับสูงเกิดจากอะไรได้บ้าง?
- พฤติกรรมเสี่ยง
- ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
- กินอาหารมันจัด หรือของทอดมากเกินไป
- ทานยาหรือสมุนไพรบางชนิดที่ส่งผลต่อตับ
- โรคหรือภาวะที่เกี่ยวข้องกับตับ
- ไวรัสตับอักเสบชนิดต่าง ๆ เช่น B หรือ C
- โรคไขมันพอกตับ
- ตับอักเสบเรื้อรัง
- ตับแข็ง
- มะเร็งตับ
- ภาวะอื่น ๆ ที่อาจส่งผลให้ SGOT เพิ่ม
- กล้ามเนื้ออักเสบ
- ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
ดังนั้น หากพบว่า SGOT สูง แต่ SGPT ไม่สูงตาม อาจไม่เกี่ยวกับตับโดยตรงก็ได้
ค่าตับสูง = ตับแข็ง จริงไหม?
ไม่เสมอไป เพราะค่าตับสูงเป็นเพียงสัญญาณเตือนว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นกับตับ หรืออวัยวะอื่นที่เกี่ยวข้อง เช่น กล้ามเนื้อ
ในภาวะตับแข็งระยะท้าย ค่า SGOT และ SGPT อาจกลับมาปกติได้ เนื่องจากเซลล์ตับถูกทำลายจนไม่สามารถปล่อยเอนไซม์ได้แล้ว จึงต้องอาศัยผลตรวจเพิ่มเติม เช่น
- การตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง
- การเจาะเลือดตรวจโปรตีนตับ (Albumin, Bilirubin)
- การตรวจค่าการแข็งตัวของเลือด (INR)
- การตรวจวัดความแข็งของตับ
ถ้าค่าตับสูง ควรทำอย่างไร?
- หยุดพฤติกรรมเสี่ยงทันที
เช่น งดแอลกอฮอล์ งดยา/สมุนไพรที่ไม่จำเป็น หันมากินอาหารสุขภาพ - เข้าพบแพทย์เพื่อตรวจเพิ่มเติม
แพทย์อาจแนะนำให้ตรวจเพิ่มเติม เช่น ตรวจไวรัสตับอักเสบ ตรวจไขมันพอกตับ หรือตรวจการทำงานของตับเชิงลึก
อ่านเพิ่มเติม
ตรวจติดตามค่าตับซ้ำ
เพื่อติดตามแนวโน้ม ว่าค่าตับลดลงหรือสูงขึ้น หากยังสูงต่อเนื่อง อาจต้องส่งตรวจหาสาเหตุเพิ่มเติม
การดูแลตับเมื่อพบว่าค่าตับสูง
- รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ
- เน้นผัก ผลไม้ และอาหารต้านการอักเสบ
- ดื่มน้ำมาก ๆ พักผ่อนให้เพียงพอ
- ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำโดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยง
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับค่าตับสูง
Q: ตรวจพบค่าตับสูง ต้องกินยาไหม?
A: ขึ้นอยู่กับสาเหตุ หากเกิดจากพฤติกรรมบางอย่าง แค่ปรับพฤติกรรมก็อาจทำให้ค่าตับกลับสู่ปกติได้ แต่หากพบว่าเกิดจากไวรัสตับอักเสบหรือตับอักเสบเรื้อรัง อาจต้องรักษาด้วยยาเฉพาะ
Q: ค่าตับสูงแค่ไหนจึงน่าเป็นห่วง?
A: หากสูงเกินค่าปกติ 2–3 เท่า ควรพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ แต่หากสูงเกิน 10 เท่าขึ้นไป ต้องรีบพบแพทย์ทันที
Q: ตรวจ SGOT SGPT ต้องงดน้ำงดอาหารไหม?
A: โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องงดน้ำหรืออาหาร แต่หากต้องตรวจเลือดหลายรายการพร้อมกัน ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์
Q: หากเคยดื่มหนัก แล้วตรวจพบค่าตับสูง ควรทำอย่างไร?
A: ควรงดดื่มทันที และพบแพทย์เพื่อตรวจคัดกรองไขมันพอกตับ หรือภาวะตับอักเสบจากแอลกอฮอล์ ซึ่งสามารถรักษาได้หากพบตั้งแต่ระยะแรก
สรุป: ค่าตับสูง ไม่ใช่ตับแข็งเสมอไป แต่ไม่ควรละเลย
ค่าตับสูงไม่ใช่โรค แต่เป็นสัญญาณเตือนว่าอาจมีความผิดปกติกับตับหรืออวัยวะอื่น การรู้เท่าทันความหมายของค่า SGOT SGPT ALT จะช่วยให้สามารถวางแผนการดูแลสุขภาพได้อย่างถูกต้อง และหลีกเลี่ยงโรคร้ายแรงที่เกี่ยวกับตับได้ทันเวลา
ตรวจค่าตับกับแพทย์เฉพาะทาง พร้อมวางแผนดูแลตับได้ที่นี่
หากคุณเพิ่งตรวจสุขภาพแล้วพบว่าค่าตับสูง หรือมีความเสี่ยงจากพฤติกรรมที่ส่งผลต่อตับ เช่น การดื่มแอลกอฮอล์ หรือรับประทานยา-สมุนไพรบ่อยครั้ง อย่าปล่อยไว้โดยไม่ตรวจสอบ ขอเชิญเข้ารับบริการตรวจสุขภาพตับและพบแพทย์เฉพาะทางที่ ศูนย์อายุรกรรมเฉพาะทาง โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ หนองแขม พร้อมเครื่องตรวจวินิจฉัยครบ และทีมแพทย์ที่ให้คำแนะนำแบบเฉพาะรายบุคคล
ติดต่อศูนย์อายุรกรรม รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
