อาการแพ้ยา คืออะไร?
อาการแพ้ยา (Drug Allergy) คือ ปฏิกิริยาที่ร่างกายตอบสนองต่อยาที่ได้รับเข้าไป เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายเข้าใจผิดว่ายานั้นเป็นสิ่งแปลกปลอม จึงปล่อยสารเคมีออกมาต่อสู้ ส่งผลให้เกิดอาการแพ้ตั้งแต่เล็กน้อย เช่น ผื่นคัน ไปจนถึงรุนแรงถึงชีวิต เช่น แพ้ยารุนแรงแบบช็อก (Anaphylaxis)
อ่านเพิ่มเติม จะรู้ได้ยังไงว่าแพ้ยา
สาเหตุของการแพ้ยา
- พันธุกรรม: คนในครอบครัวเคยมีประวัติแพ้ยา
- การได้รับยาซ้ำ: เคยได้รับยาตัวนั้นมาก่อน
- ภูมิคุ้มกันไวเกิน: ร่างกายตอบสนองต่อยาบางชนิดมากเกินไป
- การใช้ยาหลายชนิดร่วมกัน: เพิ่มโอกาสเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา
- โรคประจำตัวบางอย่าง: เช่น โรคเอสแอลอี (SLE) หรือโรคติดเชื้อไวรัสบางชนิด
อาการแพ้ยา 39 ลักษณะ ที่พบบ่อย
อาการแพ้ยาอาจเกิดขึ้นภายใน ไม่กี่นาที หรือหลายวันหลังใช้ยา ขึ้นอยู่กับชนิดของยาและระดับภูมิคุ้มกันของแต่ละคน
- อาการแพ้ยาทั่วไป (พบได้บ่อย)
- ผื่นคันตามตัว
- ลมพิษ
- หน้า/ตาบวม
- ริมฝีปากบวม
- คันที่หนังศีรษะ
- ตาแดง
- น้ำมูกไหล
- คัดจมูก
- ไอหรือหายใจลำบาก
- เสียงแหบ
- อาการแพ้ยาระดับปานกลาง
- มีไข้ต่ำ ๆ
- ปวดเมื่อยตามตัว
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ปวดท้อง
- ท้องเสีย
- หน้ามืด
- ความดันโลหิตต่ำ
- หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ
- อ่อนแรง
- เหนื่อยง่าย
- อาการแพ้ยารุนแรง (Severe Drug Allergy)
- ผื่นพุพอง
- แผลพุพองในปาก
- ผิวหนังลอก
- ตาอักเสบ
- มีแผลตามเยื่อบุช่องปาก/อวัยวะเพศ
- ตัวเหลือง ตาเหลือง
- ปัสสาวะเข้ม
- ปวดกล้ามเนื้อรุนแรง
- มีเลือดออกตามผิวหนัง
- หายใจไม่ออก/หอบ
- หมดสติ
- ช็อกจากการแพ้ยา (Anaphylaxis)
- อาการแพ้ยาที่เกิดเฉพาะอวัยวะ
- ผิวหนังอักเสบ
- ตับอักเสบจากยา
- ไตอักเสบ
- หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ภาวะเกล็ดเลือดต่ำจากยา
- โลหิตจางจากยา
- ปวดข้อหรือกล้ามเนื้อ
⚠️ หากมีอาการรุนแรง เช่น หายใจลำบาก หน้าบวม ปากบวม หรือหมดสติ ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที
อาการแพ้ยากี่วันถึงจะหาย?
ระยะเวลาที่อาการแพ้ยาจะหาย ขึ้นอยู่กับความรุนแรงและชนิดของยา
- อาการแพ้ยาเล็กน้อย: เช่น ผื่นคัน มักหายภายใน 2–7 วัน หลังหยุดยา
- อาการระดับปานกลาง: เช่น ผื่นลามทั่วตัว อาจใช้เวลา 1–2 สัปดาห์
- อาการรุนแรง: เช่น SJS, TEN อาจใช้เวลาหลายสัปดาห์–เดือน และต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล
วิธีสังเกตว่า “แพ้ยา” หรือ “แค่ผลข้างเคียงจากยา”
| ลักษณะ | อาการแพ้ยา | ผลข้างเคียงจากยา |
| สาเหตุ | ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อยา | ผลจากฤทธิ์ของยา |
| ความรุนแรง | ตั้งแต่ผื่นคันถึงช็อก | มักไม่รุนแรงถึงชีวิต |
| ระยะเวลาเกิดอาการ | หลังรับยาไม่กี่นาที–วัน | มักเกิดทันทีหลังใช้ยา |
| ตัวอย่าง | ลมพิษ, ผิวหนังลอก | ง่วงนอน, คลื่นไส้ |
การรักษาอาการแพ้ยา
- หยุดยาทันทีที่สงสัยว่าแพ้ยา
- แจ้งชื่อยาที่ใช้กับแพทย์ทุกครั้ง
- พบแพทย์เพื่อรักษาตามอาการ:
- ผื่นคัน → ใช้ยาแก้แพ้
- อาการรุนแรง → ต้องนอนรักษาในโรงพยาบาล
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาชนิดเดียวกันในอนาคต
- พกบัตรแจ้งประวัติแพ้ยาไว้เสมอ
การป้องกันอาการแพ้ยา
- แจ้งแพทย์/เภสัชกรทุกครั้งก่อนรับยา
- หลีกเลี่ยงการซื้อยากินเอง
- ไม่ใช้ยาคนอื่น
- ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว
- หากเคยแพ้ยา ควรบันทึกชื่อยาไว้ชัดเจน
เมื่อไรควรรีบไปโรงพยาบาล?
รีบพบแพทย์ทันทีหากมีอาการเหล่านี้
- หายใจติดขัด หรือแน่นหน้าอก
- หน้าบวม ตาบวม ปากบวม
- ผื่นลามทั่วตัว หรือมีตุ่มน้ำพุพอง
- เวียนหัว หน้ามืด หรือหมดสติ
- ปัสสาวะน้อยลง ตัวเหลือง ตาเหลือง
รักษาอาการแพ้ยาใกล้บ้าน ได้ที่ ศูนย์อายุรกรรม โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ หนองแขม
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ หนองแขม มีทีมแพทย์เฉพาะทางด้านอายุรกรรม พร้อมดูแลผู้ป่วยที่มีอาการแพ้ยา ทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ด้วยมาตรฐานการรักษาที่ปลอดภัยและครบวงจร
ที่ตั้ง: ถนนเพชรเกษม ใกล้พุทธมณฑลสาย 3–4 ติดกับช่อง 3 หนองแขม
“อาการแพ้ยา อย่าปล่อยไว้ คิดว่าแค่ผื่นเล็กน้อย เพราะบางรายอาจรุนแรงถึงชีวิต”
FAQ — คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับอาการแพ้ยา
Q: แพ้ยาครั้งแรกจะเป็นมากไหม?
A: แม้เป็นครั้งแรกก็สามารถเกิดอาการรุนแรงได้ โดยเฉพาะหากร่างกายไวต่อยานั้น ควรสังเกตอาการหลังรับยาอย่างน้อย 1–2 ชั่วโมง
Q: แพ้ยาทำไมบางคนแค่ผื่น บางคนถึงช็อก?
A: ขึ้นอยู่กับระดับภูมิคุ้มกันและชนิดของยา เช่น ยาปฏิชีวนะบางชนิด หรือยากันชัก มีโอกาสแพ้รุนแรงกว่า
Q: แพ้ยาแล้วกินยาแก้แพ้เองได้ไหม?
A: หากเป็นเพียงผื่นเล็กน้อยอาจใช้ยาแก้แพ้ได้ แต่ถ้ามีอาการหอบ เหนื่อย หรือบวม ควรรีบไปโรงพยาบาลทันที
Q: เด็กแพ้ยาเหมือนผู้ใหญ่ไหม?
A: เด็กสามารถแพ้ยาได้เช่นเดียวกับผู้ใหญ่ แต่ควรพบกุมารแพทย์เฉพาะทางเพื่อวินิจฉัยและรักษาอย่างปลอดภัย
Q: แพ้ยาแล้วต้องตรวจอะไรเพิ่มเติมไหม?
A: แพทย์อาจตรวจเลือด หรือทดสอบภูมิแพ้ยาในกรณีที่ต้องใช้ยานั้นอีกในอนาคต
หากสงสัยว่า “แพ้ยา” หรือมีอาการผิดปกติหลังรับยา อย่ารอให้รุนแรง พบแพทย์เฉพาะทางได้ที่ ศูนย์อายุรกรรม โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ หนองแขม
- เปิดบริการทุกวัน 24 ชั่วโมง
ติดต่อศูนย์อายุรกรรม รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
