จากข่าวที่นักวิ่ง หรือผู้ที่ออกกำลังกายบางครั้งมีอาการวูบ หรือหมดสติ แต่คิดว่าอาการไม่รุนแรง เลยไม่ได้เข้าไปปรึกษาแพทย์พอกลับมาซ้อม หรือออกกำลังหายอีกครั้ง เกิดวูบ หรือหมดสติซ้ำ แต่ครั้งนี้อาจจะไม่โชคดีเหมือนครั้งแรก บางรายอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต นพ.วัฒนา บุญสม ผู้อำนวยการศูนย์หัวใจวิชัยเวช รพ.วิชัยเวช หนองแขม ให้รายละเอียดเกี่ยวกับการวูบหน้ามืดหมดสติ ว่าไม่ใช่เรื่องธรรมดา ผู้ที่มีอาการนี้ไม่ควรชะล่าใจ
ภาวะวูบหมดสติ (Syncopal Attack) คืออะไร
ภาวะวูบหมดสติ หมายถึง ภาวะที่มีการสูญเสียการรับรู้สติ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะได้แก่ หมดสติเฉียบพลัน เกิดขึ้นในระยะเวลาอันสั้น และสามารถฟื้นคืนสติได้ด้วยตัวเอง (Transient loss of consciousness : TLOC)
ซึ่งภาวะวูบหมดสติ เกิดจากเลือดไปเลี้ยงสมองลดลงชั่วขณะ ทำให้สมองที่เป็นศูนย์ควบคุมการรู้สติขาดออกซิเจนชั่วคราวจึงทำให้ผู้ป่วยหมดสติ
สาเหตุของการวูบ หมดสติอาจเกิดจาก
- โรคที่อาจทำให้เกิดการวูบหมดสติ ได้แก่
– โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ
– โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ
– โรคลิ้นหัวใจตีบ
– หัวใจเต้นเร็วผิดจังหวะ ทั้งชนิดเร็วและช้า
– กล้ามเนื้อหัวใจบีบตัวผิดปกติ
– โรคที่เกิดจากโครงสร้างหัวใจผิดปกติ
– ความดันโลหิตต่ำ
– โรคลมชัก
– ภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน
– กล้ามเนื้อหัวใจหนาผิดปกติ
– ภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะ - เกิดการกระตุ้น ทำให้ระบบประสาทอัตโนมัติทำงานผิดปกติ-อาจมีอาการหลังการไอ จาม เบ่งอุจจาระ หรือปัสสาวะ
– ยืนนาน ๆ ในสถานที่ที่แออัด คนเยอะ หรือร้อนจัด
– เกิดจากความกลัว เช่น กลัวการเจาะเลือด กลัวเข็ม
– ภาวะหลังการออกกำลังกาย
– เบาหวาน (Orthostatic Hypotension)
– โรคทางสมองบางอย่างที่ส่งผลให้ระบบประสาทอัตโนมัติเสื่อม เช่น พาร์กินสัน สมองเสื่อม
– อันตรายต่อไขสันหลัง - ภาวะการสูญเสียเลือด หรือ ขาดน้ำ
- ยาบางชนิด โดยเฉพาะยาลดความดันโลหิต, ยาขับปัสสาวะ, ยาต้านเศร้า, ยารักษาต่อมลูกหมาก
อาการแสดงที่พบในขณะหมดสติ ได้แก่
- เรียกไม่รู้สึกตัว
- ล้มลงกับพื้น ทรงตัวไม่อยู่
- อาจมีอาการเกร็งที่มือ, เท้า, ตาค้างชั่วขณะ
- ปลายมือ ปลายเท้าเย็น, เหงื่อออกที่ใบหน้า, หน้าและริมฝีปากซีด
- อาจมีอาการอุจจาระ และ ปัสสาวะราด
- ผู้ป่วยจะจำเหตุการณ์ตอนหมดสติไม่ได้
- ระยะเวลาการหมดสติ พบได้ตั้งแต่ 30 วินาที – 5 นาที ขึ้นอยู่กับสุขภาพพื้นฐานเดิมและอายุของผู้ป่วย
- ผู้ป่วยบางราย อาจมีอาการเตือนล่วงหน้าก่อนหมดสติ เช่น รู้สึกหวิวๆ มึนศีรษะ, โคลงเคลง, ตาพร่า เห็นสีวูบวาบ เหมือนตัวลอยๆ, คลื่นไส้
อาการวูบ หน้ามืด หมดสติแบบไหนที่ต้องรีบส่งโรงพยาบาล
- หมดสติเป็นเวลานาน
- มีอาการชัก
- ใจสั่น เจ็บหน้าอก หอบ
- มีอาการหน้าเบี้ยวร่วม
- อาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด
- ท้องเสีย อาเจียนรุนแรง
- พูดอ้อแอ้
- กลืนลำบาก
- อ่อนแรง ชา เดินเซ
- เป็นผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว
นอกจากนี้ นพ.วัฒนา บุญสม ยังกล่าวว่าจากสถิตินักวิ่ง หรือนักกีฬาที่วูบ หมดสติและเสียชีวิตส่วนใหญ่มักมีสาเหตุมาจากโรคหัวใจบางคนออกกำลังกายโดยที่ไม่ทราบว่าตัวเองเป็นโรคหัวใจ เนื่องจากโรคหัวใจ อยู่เฉย ๆ หัวใจก็ทำงานได้ไม่เต็มที่แล้ว ยิ่งออกแรง การทำงานที่ไม่เต็มที่ของหัวใจ จะยิ่งทำให้อาการแย่ลง เพราะฉะนั้นควรสังเกตตัวเอง
- ถ้ามีอาการเหนื่อยง่ายผิดปกติ เช่น ปกติสามารถวิ่งหรือเดินในระยะนี้ได้ ไม่เหนื่อย แต่อยู่ดี ๆ ออกกำลังกายในระยะเดิม แต่รู้สึกเหนื่อย หอบจนต้องนั่งพัก
- มีอาการเจ็บแน่นหน้าอก
- ร้าวไปกราม ไปคาง
ซึ่งเป็นอาการเบื้องต้นของหลอดเลือดหัวใจตีบ
- มีอาการใจสั่น หรือเต้นเร็วผิดปกติ
- มีอาการวูบ หมดสติ
อาการเหล่านี้เป็นอาการเบื้องต้นของโรคหัวใจ ยิ่งมีการออกกำลังกายจะยิ่งอันตราย เพราะฉะนั้นถ้ามีอาการอะไรที่ไม่แน่ใจ หรือไม่เคยออกกำลังกายเลย และคิดว่าอยากออกกำลังกาย ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อตรวจเช็กสภาพร่างกายก่อนการออกกำลังกาย ถึงแม้ว่าจะอายุยังน้อย และแข็งแรงดีก็ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพหัวใจ
การตรวจพิเศษเพิ่มเติมหากสงสัยว่าการวูบหรือหมดสติ อาจเกิดจากโรคหัวใจ
- ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ, Holter EKG ในผู้ป่วยที่สงสัยภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiogram) ในผู้ป่วยที่จำเป็นต้องวินิจฉัยแยกโรคหัวใจบางอย่าง เช่น ลิ้นหัวใจตีบ, กล้ามเนื้อหัวใจหนา
- ตรวจ Coronary CTA หรือ CAG ในผู้ป่วยที่สงสัยภาวะเส้นเลือดหัวใจตีบ
“นักวิ่ง นักกีฬา หรือผู้ที่ออกกำลังกาย หากเกิดอาการเจ็บหน้าอก ใจสั่น หน้ามืด เป็นลม ให้ถือเป็นเรื่องไม่ปกติ ควรรีบพบแพทย์ เพื่อตรวจให้แน่ใจว่า ไม่มีโรคอันตรายซ่อนอยู่ โดยเฉพาะโรคหัวใจ ถ้ายังไม่เคยตรวจร่างกาย อย่าเพิ่งออกกำลังกาย เพราะอาจเกิดอันตรายถึงชีวิตด้วยโรคที่เราไม่รู้”
นพ.วัฒนา บุญสม
ผู้อำนวยการศูนย์หัวใจวิชัยเวช
รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
บทความที่เกี่ยวข้อง
ฉุกเฉินโรคหัวใจ
เจ็บแน่นหน้าอก เหนื่อยหอบ หมดสติ หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ติดต่อศูนย์หัวใจวิชัยเวช 24 ชั่วโมง
02-441-6999 ต่อ 5555
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
