ตอบชัดทุกความกังวล: ผลข้างเคียงของ “วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่น” รุนแรงกว่าแบบฉีดหรือไม่?

เมื่อพูดถึงวัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิดพ่นจมูก (Live Attenuated Influenza Vaccine) หลายท่านอาจกังวลว่า
“ในเมื่อเป็นเชื้อเป็น มันจะทำให้ป่วยหนักกว่าแบบฉีดไหม?” หรือ
“ผลข้างเคียงจะน่ากลัวกว่าการปวดแขนหรือเปล่า?”

วันนี้ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม ขอพามาเจาะลึกข้อมูลเรื่องความปลอดภัยและผลข้างเคียง เพื่อให้ท่านตัดสินใจได้อย่างสบายใจที่สุด

ความจริงข้อที่ 1: “ผลข้างเคียงต่างกัน แต่ไม่ได้รุนแรงกว่า”

คำตอบสั้นๆ คือ ผลข้างเคียงไม่เหมือนกันครับ เนื่องจากวิธีการรับวัคซีนต่างกัน (ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ vs พ่นเข้าจมูก) ร่างกายจึงตอบสนองต่างกัน แต่โดยรวมแล้ว “มีความรุนแรงน้อย (Mild) และหายเองได้เร็ว” ทั้งคู่

เปรียบเทียบแบบชัดเจน

สรุปคือ: หากเลือกแบบพ่น ท่านจะ “ตัดปัญหาเรื่องปวดแขนทิ้งไปได้เลย” แต่แลกกับอาการคัดจมูกเล็กน้อยแทน ซึ่งจากการศึกษาพบว่าอาการเหล่านี้มักหายเองภายใน 1–3 วัน

ความจริงข้อที่ 2: “พ่นแล้วจะเป็นไข้หวัดใหญ่ไหม?”

หลายคนกลัวคำว่า “เชื้อเป็น” (Live Virus) แต่ความจริงคือ ไวรัสในวัคซีนแบบพ่นได้รับการทำให้อ่อนฤทธิ์และปรับแต่งพันธุกรรมให้ “ไม่สามารถเพิ่มจำนวนในปอดหรือในอุณหภูมิร่างกายปกติได้”

ไวรัสชนิดนี้จะอยู่ได้แค่ในโพรงจมูกที่อุณหภูมิเย็นกว่า จึง “ไม่สามารถก่อให้เกิดไข้หวัดใหญ่รุนแรงหรือปอดบวมได้” อาการที่เกิดขึ้นเป็นเพียงปฏิกิริยาของร่างกายที่กำลังสร้างภูมิคุ้มกันเท่านั้น

ความจริงข้อที่ 3: สถิติจากงานวิจัยความปลอดภัย

จากข้อมูลของ CDC สหรัฐอเมริกา พบว่า

• เด็ก: ผลข้างเคียงที่พบบ่อยคือ น้ำมูกไหล
• ผู้ใหญ่: พบบ่อยคือ คัดจมูก และ เจ็บคอ
• อาการรุนแรง: พบได้น้อยมาก (Rare) ไม่ต่างจากวัคซีนฉีด [3]

ใครบ้างที่ต้องระวังเป็นพิเศษ? (Important Safety Information)

แม้จะปลอดภัย แต่เนื่องจากเป็นเชื้ออ่อนฤทธิ์ แพทย์มีข้อห้ามสำหรับบางกลุ่ม ซึ่งควรใช้วัคซีนแบบฉีดแทน ได้แก่

• ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องรุนแรง
• หญิงตั้งครรภ์
• ผู้ที่แพ้รุนแรงต่อส่วนประกอบวัคซีน (เจลาติน / Gentamicin)
• เด็กอายุ 2–4 ปีที่มีประวัติหอบหืดกำเริบหรือมีเสียงหวีดใน 12 เดือนที่ผ่านมา

บทสรุป: สบายใจได้ ปลอดภัย หายห่วง

สำหรับคนทั่วไปที่สุขภาพแข็งแรง วัคซีนแบบพ่นจมูกมีความปลอดภัยสูง ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้เป็นเพียงอาการเฉพาะที่ (คัดจมูก/น้ำมูกไหล) ซึ่งถือว่าแลกคุ้มกับการที่ไม่ต้องเจ็บตัวจากการฉีดยา และได้รับภูมิคุ้มกันที่รวดเร็ว

หากท่านกำลังเตรียมตัวไปเที่ยว และไม่อยากแขนระบม หรือลูกๆ กลัวเข็ม วัคซีนแบบพ่นคือทางเลือกที่ปลอดภัยและตอบโจทย์

FAQ – คำถามที่คนค้นหาเยอะที่สุด

Q: วัคซีนพ่นจมูกปลอดภัยสำหรับเด็กไหม?
A: ปลอดภัยสำหรับเด็กอายุ 2 ปีขึ้นไปที่ไม่มีโรคประจำตัวในกลุ่มข้อห้าม อาการที่พบบ่อยคือ น้ำมูกไหล และหายเองภายใน 1–3 วัน

Q: วัคซีนพ่นจะทำให้เป็นหวัดไหม?
A: ไม่นะครับ อาการคล้ายหวัดเกิดจากการตอบสนองของภูมิคุ้มกัน ไม่ใช่การติดเชื้อไข้หวัดใหญ่จริง

Q:  คนกลัวเข็มเหมาะกับวัคซีนพ่นไหม?
A: เหมาะมาก เพราะไม่มีการฉีด ไม่มีอาการปวดแขน และอาการข้างเคียงส่วนใหญ่ไม่รุนแรง

Q: คนเป็นภูมิแพ้ใช้ได้ไหม?
A: ใช้ได้ในคนที่อาการไม่รุนแรง แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ โดยเฉพาะกรณีมีประวัติแพ้รุนแรงต่อวัคซีนชนิดอื่น

ข้อมูลสำคัญ:

• วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่น = Live Attenuated Influenza Vaccine
• ผลข้างเคียงหลัก = คัดจมูก น้ำมูกไหล เจ็บคอ
• ความรุนแรง = ต่ำ (Mild)
• เหมาะกับ = คนสุขภาพดี 2–49 ปี
• ไม่เหมาะกับ = หญิงตั้งครรภ์, ภูมิคุ้มกันบกพร่องรุนแรง

เอกสารอ้างอิง (References)

1. Ambrose CS, et al. Safety and efficacy of live attenuated influenza vaccine in children 2-17 years of age. Expert Rev Vaccines. 2012.
2. Carter NJ, et al. Intranasal Influenza Vaccine: A Review of its Use in the Prevention of Seasonal Influenza. Drugs. 2011.
3. Live, Attenuated Influenza Vaccine [Nasal Spray] Information Statement. 2023.

ปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินสุขภาพก่อนรับวัคซีนได้ที่ โรงพยาบาลวิชัยเวช อินเตอร์เนชั่นแนล หนองแขม

ดูแลสุขภาพลูกน้อยอย่างครบวงจร
ติดต่อศูนย์กุมารเวช รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ  Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา