ความดันโลหิตต่ำ

ในทางกลับกันความดันที่ต่ำกว่าปกติสามารถก่อผลเสียอย่างทันทีได้มากมายเนื่องจากอวัยวะสำคัญหลายชนิดต้องการเลือดและความดันเลือดในระดับหนึ่งจึงจะทำหน้าที่ได้ดีเมื่อความดันต่ำลงมาก อวัยวะต่างๆก็จะเริ่มหยุดทำงานที่สำคัญๆได้แก่ ไต ตับ หัวใจสมอง โดยเฉพาะสมองที่จะก่อให้เกิดอาการหน้ามืดเป็นลมหมดสติและในที่สุดอาจจะเสียชีวิตได้ถ้าไม่ได้แก้ไขสาเหตุของความดันต่ำอาการนี้ทางการแพทย์เรียกว่า Shock

สาเหตุที่พบแบ่งตามลักษณะการเกิดและการรักษาได้แก่

• Hypovolumic shock ช๊อคความดันต่ำจากการเสียเลือดหรือเสียน้ำจากร่างกายมากๆ พบในอุบัติเหตุหรือการติดเชื้อบางอย่าง(ท้องร่วง)
• Distributive shock เกิดช๊อคความดันต่ำจากการที่เส้นเลือดทั่วร่างกายขยายตัวจนปริมาณเลือดในร่างกายดูเหมือนมีน้อยลง(เมื่อเทียบกับพื้นที่ๆเพิ่มขึ้น)พบในการแพ้อาหารยาแมลง การกระทบกระเทือนทางระบบประสาทอย่างรุนแรงและการติดเชื้อในกระแสโลหิต
• Cardiogenic shock ความดันต่ำช๊อคจากการที่หัวใจทำงานแย่ลง พอตัวปั๊มเลือดทำงานแย่ ความดันเลือดก็ลดลงพวกนี้เจอในโรคหัวใจขาดเลือดหรือหัวใจวายทั้งหลาย
  สามตัวนี้ ถ้าปล่อยไว้ ไม่ได้… (บางทีรักษาไม่ไหวก็ตาย)
• Symptomatic hypotension อื่นๆได้แก่โรคหรือภาวะใดๆที่ทำให้ร่างกายเกิดความดันต่ำขึ้นชั่วขณะ มีหลายๆตัวอันตรายบ้างไม่อันตรายบ้าง แต่อาการที่ตรงกันก็คือจะมีอาการหน้ามืด เป็นลมเหงื่อแตก ใจเต้นเร็ว หมดสติหรือเกือบหมดสติ

ดังนั้นถ้ามีความดันต่ำเกิดขึ้นจริง อย่างน้อยๆก็ควรจะหน้ามืด หัวใจเต้นเร็วหรือหมดสติครับ

ความดันต่ำแบบไทยๆ

จากที่ได้บอกมาแล้วว่าอาการความดันต่ำทางการแพทย์เป็นอย่างไรคราวนี้มาดูความดันต่ำแบบไทย ๆ บ้าง ความดันต่ำทางการแพทย์เมื่อเลือดไปเลี้ยงสมองน้อย ก็จะมีอาการเริ่มที่วิงเวียน ตาลาย หน้ามืด เป็นลมใจเต้นเร็ว มองแบบไทย ๆ อาการวิงเวียน ตาลาย หน้ามืดก็แปลว่าเป็นความดันต่ำ

ที่มาและเส้นทางสู่การเป็นความดันต่ำ

มีคนไทยจำนวนไม่น้อยที่คิดหรือถูกบอกกล่าวว่าตนเองเป็นความดันต่ำบางคนมารักษาที่รพ.หลังจากรักษากับหมอตามบ้านมาหลายปีซึ่งเมื่อเอายามาดูก็ดูไม่ออกว่าเป็นยาอะไรบางคนตรวจแล้วก็ไม่พบว่าผิดปกติอะไรบางคนตรวจแล้วก็หาโรคเจอว่าเป็นโรคอื่นที่รักษาแล้วอาการดีขึ้นทั้งนี้ทั้งนั้นเหตุที่ทำให้เกิดการวินิจฉัยว่าเป็นความดันต่ำมีได้หลายสาเหตุ

1. วัดความดันผิด ไม่ว่าเครื่องมือ ฝีมือ หรือวิธีการวัดความดันถ้าผิดจากปกติก็สามารถได้ค่าความดันผิดปกติได้
2. ความดันต่ำจริงพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ เนื่องจากร่างกายไม่ใหญ่โต ไม่ต้องการแรงดันเลือดมากความดันเลือดก็เลยต่ำ… แต่ต่ำโดยที่ไม่มีอาการอะไร เดินไปเดินมาใช้ชีวิตได้ปกติดังนั้นก็ไม่จำเป็นต้องรักษาอะไร
3. เป็นโรคที่มีอาการเวียนหัวใจสั่นหน้ามืดใจไม่ดี หรืออาการอื่นๆพี่แกเล่นบอกว่าเป็นความดันต่ำหมดทุกคน

การรักษาของคนกลุ่มนี้มักจะให้ยากินพวกยาวิตามินยานอนหลับยาสเตอรอยด์หรือบางคนก็ให้ยาแก้หอบยาแก้หวัด(ซึ่งผลข้างเคียงคือความดันขึ้น)ยาฉีดก็มักจะมียานอนหลับวิตามินน้ำเกลือน้ำเปล่าหรือแม้กระทั่งการบูร (ตัวนี้ไม่คิดว่าจะได้เห็นแล้วแต่ก็ยังเห็นญาติคนไข้ถือมาให้ดู)ในคนที่ร่างกายไม่ได้ผิดปกติพอได้ยาเหล่านี้ไปกลับบ้านไปพักผ่อนนอนหลับก็ดีขึ้นส่วนคนที่อาการดังกล่าวเกิดจากโรคภัยไข้เจ็บพอเจอยาบางอย่างเข้าไปก็ยิ่งซ้ำเติมให้อาการหนักไปอีกดังนั้นข้อดีของการรักษาแบบนี้คือหลายคนสบายใจ เพราะไปแล้วเจอโรคเจอการรักษาแต่ข้อเสียคือเสียเงินเสียทอง ถ้าโชคร้ายหนักๆอาจจะเสียชีวิต

การดูแลสุขภาพคนที่มีความดันโลหิตต่ำมีอันตรายน้อยกว่าผู้ที่ความดันโลหิตสูงและมีการดำเนินชีวิตที่สบายกว่า ผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตต่ำจะวัดได้ดังนี้สำหรับชายและผู้หญิง Systolic Pressure 80-100 มม.ปรอท Diastolic Pressure 50-60 มม. ปรอท สาเหตุของความดันโลหิตต่ำ ยังไม่มีคำอธิบายที่แน่นอนแต่ส่วนใหญ่เป็นพันธุกรรมหรือเป็นมาแต่กำเนิดหรือไม่ทราบสาเหตุแน่นอนเรียกว่า Idiopathic Hypotension

อาการ

ส่วนใหญ่ของผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตต่ำมักไม่มีอาการอะไรมากนัก อาการสำคัญคือ จะมีอาการเวียนหัวง่าย เวลาลุกขึ้นยืนเร็ว ๆ เช่นเวลานั่งยอง ๆ แล้วลุกขึ้นยืน หรือกำลังนอนอยู่แล้วลุกขึ้นเร็ว ๆจะเกิดอาการเวียนหัวเป็นครั้งคราวชั่วระยะหนึ่งแล้วบางครั้งก็ดูปกติดีแต่ถ้าอดนอนหรือนอนไม่พอก็จะมีอาการเวียนหัวและอ่อนเพลียด้วย เมื่อเปลี่ยนจากท่านอนเป็นลุกขึ้นนั่งหรือยืนจะมีอาการหน้ามืดวิงเวียนจะเป็นลมเนื่องจากเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ อาจมีคลื่นไส้อาเจียน ตาพร่า ตาลายร่วมด้วย แต่สักครู่หนึ่งก็หายเป็นปกติ

การวัดความดันโลหิตมักพบว่าความดันซิสโตลิก (ช่วงบน) ที่วัดในท่ายืนต่ำกว่าท่านอนมากกว่า 30 มิลลิเมตรปรอท เช่น ในท่านอนวัดได้ 130/80 แต่ในท่ายืนจะวัดได้ 90/60

การรักษานั้นจะรักษาตามสาเหตุ

• ถ้าไม่มีสาเหตุชัดเจนอาจต้องตรวจเลือด ปัสสาวะ และอื่น ๆ ที่จำเป็น
• ควรแนะนำให้ลุกขึ้นนั่งหรือยืนช้า ๆ อย่าลุกพรวดพราด เพื่อให้ร่างกายปรับตัว
• ออกกำลังกายบ้าง เพื่อช่วยให้หัวใจแข็งแรง
• ถ้ามีปัญหาเรื่องขาดอาหารก็ควรให้สารอาหารชดเชย เช่น
• กรดโฟลิคจากน้ำผึ้งช่วยสร้างเม็ดเลือดแดง
• กรดอะมิโนในอาหารประเภทโปรตีนเป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อผนังเส้นเลือดและระบบประสาทอัตโนมัติ
• วิตามิน เกลือแร่ ในว่านหางจระเข้ช่วยให้เกิดสมดุลของความดันโลหิต
• วิตามินซี ช่วยในการดูดซึมแคลเซี่ยม ธาตุเหล็กและกระบวนการเมตาโบลิซึมของร่างกาย
• วิตามินอีในเมล็ดทานตะวันช่วยลดการแตกตัวของเม็ดเลือดแดง

ต้องการตรวจสุขภาพ
ติดต่อ ศูนย์ตรวจสุขภาพ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
 02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ  Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา