ปวดกระดูกเรื้อรัง อาจไม่ใช่แค่ปวดเมื่อย ระวัง! มะเร็งกระดูก สาเหตุ อาการ การรักษา และโอกาสรอดชีวิต

บทความโดย
นพ.สุรศักดิ์ ประชาพิพัฒ
แพทย์ประจำศูนย์กระดูกและข้อ

หลายคนเมื่อมีอาการปวดกระดูกเรื้อรัง มักคิดว่าเป็นเพียงปวดเมื่อยทั่วไปจากการใช้งานหนัก ขาดการพักผ่อน หรือโรคข้อเสื่อม แต่คุณรู้หรือไม่ว่า ปวดกระดูกที่ไม่หายภายใน 2–3 สัปดาห์ อาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายอย่าง “มะเร็งกระดูก” ซึ่งหากวินิจฉัยช้า อาจลุกลามจนรักษาได้ยาก กระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก และถึงแก่ชีวิตได้

บทความนี้จะพาคุณทำความเข้าใจ มะเร็งกระดูก ตั้งแต่สาเหตุ อาการ ระยะของโรค วิธีการรักษา ไปจนถึงโอกาสรอดชีวิต พร้อมแนะนำการตรวจคัดกรองโดยแพทย์เฉพาะทางที่ศูนย์กระดูกและข้อ โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ หนองแขม

มะเร็งกระดูกคืออะไร

มะเร็งกระดูก (Bone Cancer) คือ การเกิดเซลล์ผิดปกติในเนื้อเยื่อกระดูกจนแบ่งตัวอย่างควบคุมไม่ได้ และอาจแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น โรคนี้พบได้ทั้งในเด็ก วัยรุ่น และผู้ใหญ่ โดยมีทั้ง มะเร็งกระดูกปฐมภูมิ (เกิดจากเซลล์กระดูกเอง) และ มะเร็งกระดูกทุติยภูมิ (เกิดจากมะเร็งอวัยวะอื่นแพร่กระจายมาที่กระดูก)

มะเร็งกระดูกเกิดจากอะไร

สาเหตุของมะเร็งกระดูกยังไม่ชัดเจน แต่มีหลายปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคนี้มากขึ้น ได้แก่:

• พันธุกรรม: มีคนในครอบครัวเคยเป็นมะเร็งกระดูกหรือโรคทางพันธุกรรมบางชนิด การเปลี่ยนแปลงของ DNA ในเซลล์กระดูก ทำให้เซลล์เจริญเติบโตผิดปกติ ,ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งกระดูกหรือมะเร็งชนิดอื่นบางชนิด มีโอกาสมากกว่าคนทั่วไป
• การกลายพันธุ์ของยีน: ทำให้เซลล์กระดูกแบ่งตัวผิดปกติ
• การเจริญเติบโตของกระดูกในวัยเด็กและวัยรุ่น พบมะเร็งกระดูกได้บ่อยในช่วงอายุ 10–25 ปี โดยเฉพาะบริเวณกระดูกยาว เช่น กระดูกต้นขา กระดูกหน้าแข้ง การที่กระดูกเจริญเติบโตเร็ว อาจเพิ่มความเสี่ยงการแบ่งตัวผิดปกติของเซลล์
• การฉายรังสี: ผู้ที่เคยได้รับการฉายรังสีปริมาณสูง เพื่อรักษามะเร็งชนิดอื่น มีความเสี่ยงเกิดมะเร็งกระดูกเพิ่มขึ้น ระยะเวลาความเสี่ยงอาจยาวนานหลายปีหลังการรักษา
• โรคกระดูกบางชนิด: เช่น โรคเพจเจ็ต (Paget’s disease) หรือโรคที่ทำให้กระดูกมีการสร้างผิดปกติ ,โรคเกี่ยวกับเซลล์กระดูกบางชนิดที่ไม่ใช่มะเร็ง แต่อาจพัฒนาเป็นมะเร็งได้ในอนาคต
• การบาดเจ็บหรือกระดูกหัก: แม้ไม่ใช่สาเหตุโดยตรง แต่บางรายพบก้อนมะเร็งในตำแหน่งที่เคยบาดเจ็บ

ปัจจัยเสี่ยงมะเร็งกระดูกเพิ่มเติมที่ควรรู้

นอกจากสาเหตุที่อาจเกี่ยวข้อง ยังมีปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มโอกาสเกิดมะเร็งกระดูก ได้แก่:

• อายุ เด็กและวัยรุ่น มีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ใหญ่ในมะเร็งกระดูกปฐมภูมิ
• เพศชาย พบมากกว่าผู้หญิงเล็กน้อย
• ประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งกระดูกหรือมะเร็งบางชนิด
• มีโรคกระดูกเรื้อรัง หรือเนื้องอกกระดูกชนิดอ่อนโยนบางชนิด

หากมีปัจจัยเสี่ยง ควรตรวจสุขภาพกระดูกอย่างน้อยปีละครั้ง โดยเฉพาะในกลุ่มอายุ 10–25 ปี (วัยที่พบมะเร็งกระดูกปฐมภูมิบ่อย)

มะเร็งกระดูกอาการ สังเกตได้อย่างไร

มะเร็งกระดูกมักเริ่มจากอาการปวดเล็กน้อยคล้ายปวดกล้ามเนื้อหรือปวดเมื่อยทั่วไป ทำให้หลายคนมองข้าม แต่เมื่อโรครุนแรงขึ้น อาการจะชัดเจนมากขึ้น ได้แก่:

อาการเริ่มต้น

• ปวดกระดูกเฉพาะจุด นานเกิน 2–3 สัปดาห์ แม้พักหรือกินยาแล้วไม่หาย ปวดลึกเหมือนถูกกดหรือเจาะจากด้านใน ไม่ใช่ปวดกล้ามเนื้อภายนอก
• ปวดมากขึ้นตอนกลางคืนหรือขณะพัก
• ก้อนบวมโตขึ้นบริเวณกระดูกแขน ขา หรือข้อต่อ

อาการลุกลาม

• กระดูกเปราะหรือหักง่ายจากแรงกระแทกเล็กน้อย
• เคลื่อนไหวลำบาก ข้อติด
• ปวดร้าวไปยังบริเวณใกล้เคียง เช่น แขน ขา หลัง
• มีไข้ต่ำเรื้อรัง เหนื่อยง่าย น้ำหนักลด

สัญญาณเตือน: หากปวดกระดูกนานเกิน 2–3 สัปดาห์ มีก้อนบวมโตเร็ว ปวดกลางคืนจนตื่นบ่อย หรือกระดูกหักง่าย ควรรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง ตรวจหามะเร็งกระดูกทันที

ปวดกระดูกแบบไหนอันตราย? ต่างจากปวดทั่วไปอย่างไร

มะเร็งกระดูกมีกี่ระยะ

โรคนี้แบ่งเป็น 4 ระยะหลัก ตามการลุกลามของมะเร็ง:

1. ระยะที่ 1: มะเร็งยังอยู่เฉพาะที่ ขนาดเล็ก ไม่แพร่กระจาย
2. ระยะที่ 2: เซลล์มะเร็งก้าวร้าวมากขึ้น แต่ยังไม่แพร่กระจาย
3. ระยะที่ 3: มะเร็งกระจายไปกระดูกใกล้เคียงหลายตำแหน่ง
4. ระยะที่ 4: มะเร็งกระดูกแพร่กระจายไปอวัยวะอื่น เช่น ปอด ตับ ต่อมน้ำเหลือง

เป็นมะเร็งกระดูกอยู่ได้นานแค่ไหน

การพยากรณ์โรคขึ้นอยู่กับ:

• ชนิดของมะเร็งกระดูก (เช่น Osteosarcoma, Chondrosarcoma, Ewing’s Sarcoma)
• ระยะของโรคตอนตรวจพบ
• การตอบสนองต่อการรักษา
• สุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย

โดยเฉลี่ย:

• ระยะต้น (1–2): อัตราการรอดชีวิต 5 ปี ประมาณ 60–80%
• ระยะลุกลาม (3–4): อัตราการรอดชีวิตลดลงเหลือ 20–40%

ยิ่งตรวจพบเร็ว โอกาสรอดชีวิตและรักษาหายขาดยิ่งสูง

มะเร็งกระดูกรักษาหายไหม

ปัจจุบันการรักษามะเร็งกระดูกพัฒนาไปมาก สามารถยืดอายุและเพิ่มโอกาสหายขาด โดยวิธีรักษาหลัก ได้แก่:

1. การผ่าตัด (Surgery)

• ตัดก้อนมะเร็งออก
• บางกรณีอาจต้องตัดแขนขาเพื่อป้องกันการกระจาย
• ปัจจุบันมีเทคนิคผ่าตัดรักษาแขนขา (Limb-sparing surgery) ที่ลดการสูญเสียอวัยวะ

2. เคมีบำบัด (Chemotherapy)

• ใช้ยาทำลายเซลล์มะเร็ง มักใช้ใน Osteosarcoma และ Ewing’s Sarcoma

3. รังสีบำบัด (Radiation Therapy)

• ใช้พลังงานรังสีฆ่าเซลล์มะเร็ง เหมาะกับชนิดที่ผ่าตัดไม่ได้ หรือไม่สามารถผ่าตัดออกได้หมด

4. การรักษาแบบประคับประคอง

• ลดอาการปวด เพิ่มคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยระยะท้าย

การตรวจวินิจฉัยมะเร็งกระดูก

• เอกซเรย์ (X-ray): ตรวจดูความผิดปกติของกระดูก
• MRI / CT Scan: ดูขอบเขตและการลุกลามของมะเร็ง
• Bone Scan: ตรวจการกระจายไปยังกระดูกส่วนอื่น
• Biopsy: ตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา ระบุชนิดของมะเร็ง

ทำไมการตรวจพบระยะแรกจึงสำคัญ

• เพิ่มโอกาสรักษาหายขาด
• ลดความจำเป็นในการตัดอวัยวะ
• ลดโอกาสแพร่กระจายไปอวัยวะอื่น
• ค่าใช้จ่ายในการรักษาต่ำกว่าเมื่อโรคเข้าสู่ระยะลุกลาม

วิธีป้องกันมะเร็งกระดูก

• ตรวจสุขภาพกระดูกประจำปี โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง
• สังเกตอาการที่ผิดปกติ และพบแพทย์เมื่อมีอาการที่น่าสงสัย
• ลดการสัมผัสรังสีเกินจำเป็น
• ดูแลโภชนาการและออกกำลังกายเพื่อเสริมความแข็งแรงของกระดูก

FAQ: คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับมะเร็งกระดูก

Q1: ปวดกระดูกนานเกินกี่วันถึงควรพบแพทย์?
A: หากปวดต่อเนื่องเกิน 2–3 สัปดาห์ กินยาหรือพักแล้วไม่ดีขึ้น ควรตรวจเพื่อแยกโรคร้ายแรง

Q2: มะเร็งกระดูกระยะที่ 4 รักษาหายไหม?
A: โอกาสหายขาดค่อนข้างต่ำ แต่การรักษาสามารถช่วยควบคุมโรค ยืดอายุ และลดอาการเจ็บปวด

Q3: มีก้อนบวมแต่ไม่เจ็บ อาจเป็นมะเร็งกระดูกไหม?
A: เป็นไปได้ ก้อนมะเร็งบางชนิดไม่เจ็บปวดในระยะแรก

ตรวจเร็ว รักษาทัน ลดความเสี่ยงโรคร้าย

บริการตรวจคัดกรองและรักษา เนื้องอก มะเร็งกระดูก และมะเร็งเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน​โดยทีมแพทย์และเฉพาะทางเนื้องอกกระดูกและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน พร้อมเครื่องมือมาตรฐาน ที่ ศูนย์กระดูกและข้อ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม

เพราะเรื่องกระดูกและข้อ รอไม่ได้
ปล่อยไว้เรื้อรัง อาจรักษายาก
ติดต่อศูนย์กระดูกและข้อ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ  Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา