ปัญหาเกี่ยวกับหัวเข่านับเป็นเรื่องน่าหนักใจ ที่สามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะเกี่ยวกับเส้นเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า หากเป็นผู้ที่สนใจติดตามข่าวสารวงการกีฬามักจะพบเห็นข่าวการบาดเจ็บของนักกีฬาเกี่ยวกับเส้นเอ็นไขว้หน้าข้อเข่านี้ฉีกขาดอยู่เสมอ โดยเฉพาะกีฬาที่ต้องมีการบิดหมุนข้อเข่า เช่น ฟุตบอล บาสเก็ตบอล เป็นต้นขณะเดียวกันสำหรับคนทั่วไป อุบัติเหตุจากการออกกำลังกายหรือการดำเนินชีวิตประจำวันก็สามารถส่งผลให้เกิดอาการดังกล่าวได้เช่นกัน
เส้นเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าคืออะไร
เส้นเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า (Anterior Cruciate Ligament หรือ ACL)จะอยู่ตรงบริเวณจุดกึ่งกลางข้อเข่า ยาวไปตามแนวเฉียงจากด้านหลังของกระดูกต้นขาไปจนถึงกระดูกหน้าแข้ง เป็นเส้นเอ็นที่คอยทำหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของกระดูกหน้าแข้งให้สามารถเคลื่อนไหวได้มุมต่างๆ
ผศ.ดร.นพ.บวรรัฐ วนดุรงค์วรรณ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ประจำศูนย์กระดูกและข้อ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม ให้รายละเอียดเกี่ยวกับอาการเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด เพื่อให้ผู้ที่มีปัญหาได้สังเกต และเข้ารับการรักษาอย่างถูกต้องครับ
สาเหตุที่ทำให้เอ็นไขว้หน้าเข่าฉีดขาด คืออะไร?
มักมีสาเหตุหลัก 2 ประการ
- การบาดเจ็บที่เกิดจากกการปะทะ เช่น ทำให้เกิดการบิดของเข่า เมื่อเกิดการปะทะหรือเสียบ หรือเกิดจากการโดนกระโดดถีบ หรือรีบยกเท้า
- การบาดเจ็บที่ไม่ได้เกิดจากการปะทะ
มักมีสาเหตุมาจากกล้ามเนื้อตึง ไม่ยืดหยุ่น หรือไม่แข็งแรง ทำให้เข่าบาดเจ็บ แต่มักเป็นแบบค่อยเป็นค่อยไปสะสมมากกว่าเป็นการกระแทกแล้วฉีกขาดในทันที
เอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาด มีอาการอย่างไร?
เมื่อเอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาด จะมีเลือดออกภายในข้อ การที่มีเลือดออกภายในข้อ จะทำให้ข้อเข่ามีอาการบวม รู้สึกเจ็บที่ข้อเข่าเป็นอย่างมาก การเคลื่อนไหวของข้อเข่าจะลดลง ไม่ว่าจะเป็นการเหยียด หรืองอได้ลดลง อาจทำให้คนไข้ หรือผู้ป่วยมีการเดินกะเผลก การเคลื่อนไหวลำบาก จนบางครั้งไม่สามารถเดินได้เอง ต้องใช้ไม้พยุง
สัญญาเตือนที่บอกว่า ควรรีบมาพบแพทย์…!!
- เมื่อเอ็นไขว้หน้าขาด จะได้ยินเสียงลั่นในข้อ (Audible Pop) และรู้สึกเหมือนว่ามีอะไรดีดอยู่ข้างในขา
- มีอาการปวดภายในเข่าลึกๆ เข่าบวมทันที ไม่สามารถเดินลงน้ำหนักได้หรือลงได้ไม่เต็มที่
- มีอาการเข่าบวมและเลือดออกในหัวเข่า ภายใน 1 – 2 ชั่วโมงจนไม่สามารถทำกิจกรรมต่อได้หลังจากการบาดเจ็บ
- สิ่งที่มองเห็น อาจจะมีอาการเข่าบวม ขยับเข่าลำบาก ขัด เจ็บ
- หากหลังจากเกิดการบาดเจ็บแล้วทิ้งไว้ระยะหนึ่งโดยที่ยังไม่ได้รับการรักษาจะมีความรู้สึกเหมือนเข่าหลวม ไม่มีความมั่นคงของข้อเข่าในขณะที่ทำกิจวัตรประจำวันเช่นเดินแล้วเข่าทรุดหรือไม่สามารถออกกำลังกายได้เท่าที่เคย
ซึ่งหากมีอาการเตือนดังกล่าวจะต้องรีบมาพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อทำการรักษาโดยเร็วที่สุด จะสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดหมอนรองข้อฉีกขาดตามมา ส่งผลให้เกิดอาการงอเข่าไม่ลง ปวดบริเวณข้อเรื้อรังและส่งผลต่อการใช้งานในอนาคต
เอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาด มีวิธีการรักษาอย่างไร?
การรักษาเอ็นไขว้หน้าที่บาดเจ็บ เราสามารถทำได้ 2 วิธี
- วิธีแรก คือ การรักษาโดยไม่ผ่าตัด
การรักษาโดยวิธีนี้ จะเน้นในเรื่องของการสร้างเนื้อรอบข้อเข่าให้มีความแข็งแรงเพื่อมาทดแทนเอ็นไขว้หน้าที่มีการบาดเจ็บภายในข้อเข่า โดยทั่วไปวิธีนี้ต้องมีการออกกำลังกาย ฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อเข่า ซึ่งอาจจะทำโดยนักกายภาพบำบัด หรือนักวิทยาศาสตร์การกีฬาการกีฬา ซึ่งถ้ากล้ามเนื้อรอบข้อเข่าแข็งแรง ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ ก็ไม่จำเป็นต้องรักษาโดยวิธีผ่าตัด - สำหรับวิธีที่ 2 เป็นวิธีการรักษาด้วยการผ่าตัด
เราจะทำในกรณีที่ผู้ป่วย มีปัญหาในการใช้ชีวิตประจำวัน มีปัญหาในการบิดหมุนตัว เข่ามีการเคลื่อนหลุดหรือผู้ป่วยไม่สามารถกลับไปมีกิจกรรมที่ใช้เข่าเยอะ ๆ ได้ อย่างเช่น ไม่สามารถเล่นกีฬาที่ต้องมีการกระโดด หรือไม่สามารถเล่นกีฬาที่ต้องมีการเปลี่ยนทิศอย่างรวดเร็วได้ กซึ่งการรักษาต้องใช้วิธีการผ่าตัด ในปัจจุบันการเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด จะใช้รูปแบบการผ่าตัดผ่าตัดโดยการส่องกล้อง เอาเอ็นส่วนอื่นที่ดี มาทำแทนเอ็นไขว้หน้า ซึ่งข้อดีของการผ่าตัดส่องกล้อง คือ แผลผ่าตัดจะมีขนาดเล็กมาก นอนโรงพยาบาลไม่นาน มีผลกระทบต่ออวัยวะข้างเคียงน้อย ช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้รวดเร็ว และหากได้รับการกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูร่างกายจากการบาดเจ็บอย่างต่อเนื่อง ท้ายที่สุดแล้ว… ผู้ป่วยจะสามารถกลับมามีสมรรถภาพทางร่างกายได้เหมือนเดิม สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ หรือกลับไปเล่นกีฬาที่ผู้ป่วยต้องการได้อีกครั้ง
เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด หากปล่อยไว้ไม่ได้รับการรักษา อาจนำไปสู่ “ข้อเข่าเสื่อมก่อนวัย” ไม่เพียงแค่การเล่นกีฬาหรือการใช้งานข้อเข่าในกลุ่มวัยรุ่นหรือวัยทำงานที่มักทำให้เกิดแรงกระทำต่อข้อเยอะๆ เป็นเวลานาน จนส่งผลให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นข้อเข่าเสื่อมในอนาคตสูงกว่าคนทั่วไปถึง 3 เท่า แต่การเคยมีอุบัติเหตุมาก่อน เช่น กระดูกอ่อนผิวข้อซึ่งทำหน้าที่สร้างความหล่อลื่นและปกป้องกระดูกเข่าบาดเจ็บจากภาวะเอ็นฉีกขาดแล้วไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง การปล่อยให้กระดูกอ่อนผิวข้ออักเสบเรื้อรัง… ก็เท่ากับกระดูกเข่าเกิดการเสียดสีกันมากขึ้น ทำให้เสี่ยงข้อเข่าเสื่อมในอนาคตได้มากขึ้น เพราะฉะนั้น ไม่ว่าจะบาดเจ็บจนถึงขั้นต้องผ่าตัดหรือไม่ ก็ควรมาพบแพทย์เพื่อเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสม
เพราะเรื่องกระดูกและข้อ รอไม่ได้
ปล่อยไว้เรื้อรัง อาจรักษายาก
ติดต่อศูนย์ศูนย์กระดูกและข้อ
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
