หากคุณเป็นผู้ติดเชื้อโควิด-19 แต่ยังไม่ได้เตียงรักษา ระหว่างที่กักตัวอยู่บ้านเริ่มมีอาการเหนื่อยหอบ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณว่าเชื้อโควิด-19 เริ่มลงปอด ควรปฎิบัติตัว และดูแลตัวเองอย่างไร
วิธีสังเกตอาการเบื้องต้นว่าเชื้อโควิดลงปอดหรือยัง
- มีอาการไข้มากกว่า 5 องศาเซลเซียส
- มีอาการไอ ทั้งไอแห้ง หรือไอแบบมีเสมหะ ถือเป็นสัญญาณสำคัญที่บอกว่าปอดเริ่มอักเสบ
- หายใจลำบาก
- รู้สึกเหนื่อย หรือหอบ
- เหนื่อยง่ายขึ้น การเดินขึ้นลงบันได้ หรือออกกำลังกายเล็กน้อย จากปกติไม่เหนื่อย ก็อาจจะเหนื่อยได้
- รู้สึกหายใจไม่เต็มปอด แน่นหน้าอก
- สำหรับผู้ที่มีเครื่องวัดออกซิเจน บุคคลปกติจะมีค่าออกซิเจนอยู่ที่ประมาณ 97-100% หากใครมีออกซิเจนต่ำอยู่ที่ 94% หรือต่ำกว่านั้น จะเป็นสัญญาณว่าเชื้อโควิดลงปอดแล้ว
การทดสอบอาการเหนื่อย ว่าโควิดลงปอดแล้วหรือยัง สามารถทดสอบได้จาก
- ทดสอบง่ายๆ โดย เดินไปมา ลุกยืนหรือลุกนั่ง 3 ครั้ง หรือกลั้นหายใจ 10-15 วินาที หากทำแล้วเหนื่อย และวัดออกซิเจนในเลือดต่ำกว่า 94 ลงไปให้สงสัยว่าเชื้อโควิดลงปอดไว้ก่อน
- ทดสอบด้วยวิธี Sit-to-Stand Test
อุปกรณ์ :
- เก้าอี้ที่แข็งแรงมีพนักพิงหลัง แต่ไม่มีที่เท้าแขน ความสูงจากที่นั่งถึงพื้นประมาณ 40-50 เซนติเมตร
- เครื่องวัดออกซิเจนในเลือด สำหรับหนีบปลายนิ้ว หรือแบบนาฬิกา เพื่อวัดออกซิเจน
วิธีการ :
- ยืนเท้าเอวทั้ง 2 ข้าง สวมเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้มขณะทำการทดสอบ
- แล้วนั่งเก้าอี้ให้เต็มก้นแล้วลุกขึ้นยืนตรงทันทีโดยไม่ใช้มือดันหรือจับเก้าอี้ แล้วกลับไปนั่งให้เต็มก้นอีกครั้ง ทำซ้ำให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ใน 1 นาที (ควรทำได้ 20-30 ครั้ง ใน 1 นาที)
- เมื่อครบ 1 นาที ถ้ารู้สึกเหนื่อย หรือ HR>120 ครั้งต่อนาที หรือค่าออกซิเจนลดลงกว่าเดิม 3% ขึ้นไป หายใจเหนื่อย หอบมาก พูดเป็นคำไม่ได้ แสดงว่าปอดมีปัญหา
- หากขณะลุกนั่งเกิดอาการเหนื่อยอย่างมาก หรือเกิดอาการผิดปกติอื่น ๆ ควรหยุดทำทันที ไม่จำเป็นต้องทำต่อให้ครบ
ผู้ที่ไม่ควรทดสอบวิธีนี้ : ผู้สูงอายุ ผู้ที่ทรงตัวไม่ดี ผู้ที่มีไข้สูง ผู้ที่มีชีพจรช้าหรือเร็วผิดปกติ ผู้ที่มีสัญญาณชีพไม่คงที่ หรือผู้ที่มี่ความดันโลหิตสูงหรือต่ำจนเกินไป
การปฎิบัติตัวหากเชื้อโควิดลงปอด
1. จัดท่านอนให้ปอดทำงานได้ดีขึ้น
- กอดหมอน นอนคว่ำ เนื่องจากว่าหากนอนหงายปอด 2 ใน 3 อยู่ทางด้านหลัง ทำให้น้ำหนักตัวกับน้ำหนักของหัวใจไปกดบริเวณปอด ทำให้ปอดทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ การนอนคว่ำจะทำให้ปอด 2 ใน 3 ที่อยู่ด้านหลังไม่มีการกดทับ ปอดทำงานได้ดีขึ้น ปริมาณออกซิเจนในร่างกายก็จะสูงขึ้น
- ท่านอน >> ให้กอดหมอนไว้ที่หน้าอก แล้วนอนคว่ำ โดยให้หน้าตะแคงไปด้านใดด้านหนึ่ง
- ถ้านอนคว่ำไม่ได้ นอนตะแคง กึ่งคว่ำ หรือเฉียงตัวประมาณ 45 องศา
- สำหรับผู้ที่ตั้งครรภ์ แนะนำให้นอนโดยตะแคงด้านซ้ายลง และเฉียงตัวประมาณ 45 องศา เพื่อช่วยให้ปอดทำงานได้ดีขึ้น
- ขยับขาบ่อย ๆ เพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือด เช่น งอเข่าเข้าออก หรือเหยียดปลายเท้าแล้วดึงเข้าหาตัว ให้เกิดการเคลื่อนไหวบริเวณกล้ามเนื้อส่วนน่องและส่วนขา ทำซ้ำ ๆ บ่อย ๆ จะช่วยให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ช่วยป้องกันการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
2. วิธีเข้าห้องน้ำ สำหรับผู้ที่โควิดลงปอด แต่ยังรอเตียงอยู่ที่บ้าน
- ถ้าเหนื่อยมาก อย่าเข้าห้องน้ำ การเบ่งถ่ายอาจทำให้หมดสติได้
- เตรียมที่สำหรับถ่ายไว้ข้างเตียง เช่น กระโถน
- หากท้องผูก ให้ทานยาระบายอ่อน ๆ
3. วิธีทานอาหาร ทานยาระหว่างรอเตียง
- ดื่มน้ำมาก ๆ ประมาณ 2 ลิตรต่อวัน เพื่อให้ร่างกายได้รับน้ำเพียงพอ เลือดไม่ข้น หรือหนืด โอกาสที่จะเกิดลิ่มเลือดก็จะลดลง และช่วยให้ไม่รู้สึกเพลีย หรือมีอาการหน้ามืด แต่อย่าทานน้ำมากจนเกินไป เพราะจะทำให้เกลือแร่ในร่างกายเจือจาง
- ถ้าทานอาหารไม่ได้ควรดื่มน้ำเกลือแร่
- หากมียาที่ต้องทานประจำ แนะนำให้ทานยาให้ต่อเนื่อง อย่าหยุดยาเอง หากไม่มีความจำเป็นป้องกันการกำเริบของโรคประจำตัวที่มีอยู่
- สำหรับยาที่อาจจะต้องพิจารณาเป็นพิเศษ หรือควรปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ก่อนการปรับหรือหยุดยา ประกอบไปด้วย
* ยาขับปัสสาวะ หากป่วยโควิด ดื่มน้ำไม่ได้ ควรงดยาในกลุ่มนี้ หรือลดขนาดยาลงครึ่งหนึ่งเป็นอย่างน้อย
*ยาลดความดันโลหิตสูง ให้วัดค่าความดันทุกวัน หากต่ำว่า 90/60 ควรงดยา เพื่อป้องกันอาการช็อค หรือหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน สำหรับผู้ที่ไม่มีเครื่องวัดความดัน หากยังสามารถทานอาหาร ทานน้ำได้ตามปกติ ยังสามารถทานยาความดันได้ตามปกติ แต่หากไม่สามารถทานอาหารหรือน้ำได้ แนะนำให้งดยาความดันโลหิตสูงก่อน แต่หากทานยาความดันโลหิตสูงอยู่หลายตัวควรงดแค่ 1 ตัว สิ่งสำคัญ ควรปรึกษาแพทย์ที่ให้การรักษาก่อนงดยา
*ยาโรคเบาหวาน ผู้ป่วยเบาหวานที่เป็นโควิด ควรวัดค่าน้ำตาลอย่างสม่ำเสมอ หากวัดค่าน้ำตาลได้ต่ำ และไม่สามารถทานอาหารหรือน้ำได้ ควรงดอินซูลิน
- ถ้ามีไข้ ให้ทานยาพาราเซตตามอลเท่านั้น
- สมุนไพรฟ้าทะลายโจร ทานในปริมาณที่แพทย์แผนไทยกำหนด
ดูแลร่างกายให้พร้อม เพื่อสุขภาพที่ดี
ป้องกันโรคร้ายแรงที่อาจเกิดขึ้น
ติดต่อ ศูนย์ตรวจสุขภาพ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
