ยาเหน็บทวารหลายคนอาจจะเคยได้ยินชื่อ แต่ไม่เคยใช้ หรือหลายคนอาจจะเคยใช้ แต่ก็มีข้อสงสัยมากมาย รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม รวบรวมคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยาเหน็บทวาร เพื่อให้ทุกคนรู้จักและใช้ยาประเภทนี้ได้อย่างถูกต้อง
คำถาม : เวลาไปซื้อยาเหน็บทวาร ตามร้านขายยา ควรบอกอะไรกับเภสัชกรบ้าง
คำตอบ : ควรบอกอาการที่พบปัญหาให้เภสัชกรได้ทราบ เพราะอาการของแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน เช่น รู้สึกปวดไหม มีเลือดไหลหรือเปล่า หรือมีก้อนออกมาบริเวณทวารหรือเปล่า มีแผลด้วยไหม อาการที่เป็นเคยเป็นมาก่อน หรือเพิ่งเคยเป็นครั้งแรก เพราะข้อมูลต่าง ๆ จะเป็นข้อมูลสำคัญ ให้เภสัชกร เลือกยาที่เหมาะสมกับอาการได้ครับ เช่น ครั้งก่อนที่เคยเป็น อาจมีเลือดไหล แต่ครั้งนี้ไม่มีเลือดไหล การใช้ยาก็จะแตกต่างกันไป
คำถาม : มีท่าอื่นสำหรับการใช้เหน็บทวารไหม
คำตอบ : การใช้ยาเหน็บทวาร สามารถปรับเปลี่ยนท่าการใช้งานได้ 3 ท่า
- ท่านอนตะแคง ให้ขาล่างเหยียดตรง และขาด้านบนงอเข่าเข้าใกล้หน้าอก
- ท่ายืนขาข้างเดียว โดยยืนขาข้างที่ถนัดข้างเดียว แล้วเอาขาอีกข้างเหยียบบนเก้าอี้
- ท่านั่งยองๆ แยกขาเล็กน้อย คล้ายเวลานั่งถ่าย
ให้เลือกท่าใดที่หนึ่ง จากนั้นเอามืออ้อมไปด้านหลัง แล้วสอดเม็ดยาเข้าไปในช่องทวารให้ลึกจนสุดเม็ดยาที่สอด แต่ต้องระวังอย่าให้ยาเลื่อนหลุด
คำถาม : หากซื้อยาเหน็บทวารมาใช้ แล้วมีอาการผื่นคันบริเวณรอบทวาร ถือเป็นอาการผิดปกติหรือเปล่า
คำตอบ : หากมีอาการผื่นคัน แนะนำว่าควรหาสาเหตุของอาการผื่นคันก่อน เพราะอาการผื่นคัน อาจจะเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น เกิดจากโรคริดสีดวงเอง ซึ่งจะพบว่าจะมีอาการคันบริเวณทวารหนักอยู่แล้ว บางรายอาจจะเกิดจากอาการระคายเคืองจากการเสียดสี หรือความอับชื้น ก็เป็นสาเหตุของผื่นคันได้ แต่โดยปกติแล้วการใช้ยาที่ถูกต้อง จะไม่ได้ทำให้เกิดผื่นคัน ยกเว้นถ้าใช้ในระยะเวลาที่นานเกินไป อาจทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นเกิดการระคายเคือง จึงเกิดผื่นคันได้ หรือในบางท่านที่มีอาการแพ้ยา ก็อาจทำให้เกิดผื่นคัน ดังนั้นถ้าหากใช้ยาเหน็บทวารแล้วมีอาการผื่นคัน แนะนำว่าควรรีบกลับไปพบแพทย์ หรือเภสัชกรเพื่อปรึกษา และให้การรักษาต่อไป
คำถาม : เวลาเหน็บยา..มีเลือดออกมาเป็นเรื่องปกติหรือเปล่า
คำตอบ : ในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นริดสีดวงและไม่มีเลือดออก แต่มีอาการเลือดออกหลังจากเหน็บยาแล้ว อาการแบบนี้ไม่ปกติ แนะนำให้มาพบแพทย์ หรือเภสัชกรเพื่อปรึกษาและให้การรักษาต่อไป
คำถาม : ยาเหน็บทวารควรใช้ติดต่อกันกี่วันถึงจะปลอดภัย
คำตอบ : ระยะเวลาในการใช้ ขึ้นกับข้อบ่งใช้ของยา เช่น ใช้เพื่อรักษาอาการท้องผูก สามารถใช้เฉพาะเวลามีอาการ ,ใช้เพื่อรักษาริดสีดวง อาจใช้ต่อเนื่องเป็นสัปดาห์ตามความรุนแรงของโรคและการพิจารณาแนวทางการรักษาของแพทย์
คำถาม : ยาเหน็บทวารกับยาทา สามารถใช้ร่วมกันได้หรือไม่ ถ้าได้สามารถใช้ได้นานแค่ไหน
คำตอบ : สามารถใช้ยาเหน็บและยาทาร่วมกันได้ เนื่องจากยาทั้ง 2 รูปแบบออกฤทธิ์คนละตำแหน่ง ซึ่งยาเหน็บทวารใช้รักษาอาการอักเสบภายในรูทวาร และยาทาลดอาการอักเสบภายนอกทวาร การใช้ยาทั้ง 2 รูปแบบร่วมกัน ทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาดียิ่งขึ้น
คำถาม : ริดสีดวงที่มีก้อนยื่นออกมาข้างนอก สามารถใช้ยาเหน็บได้ไหม
คำตอบ : สามารถใช้ยาเหน็บเพื่อรักษาได้ ถ้าหากผู้ป่วยมีอาการบ่อย หรือมีอาการของริดสีดวงมากขึ้น แนะนำให้มาพบแพทย์เพื่อประเมินอาการและรักษาต่อไป
คำถาม : เวลาเหน็บยา เจ็บไหม
คำตอบ : กรณีใช้เหน็บทวารสำหรับเพื่อระบายเวลาท้องผูก การสอดจะไม่รู้สึกเจ็บ แต่หากคนไข้เป็นริดสีดวงทวารหรือมีแผลรอบรูทวาร อาจจะรู้สึกเจ็บได้เวลาสอด ซึ่งยาเหน็บทวารถูกออกแบบมาในรูปแบบเม็ดขี้ผึ้ง จะช่วยเพิ่มความหล่อลื่นและลดความเจ็บปวดเวลาสอด ทั้งนี้แนะนำให้เก็บยาในตู้เย็นช่องธรรมดา หรือจุ่มน้ำเย็นก่อนสอด เพื่อให้เม็ดยาคงรูปและไม่ละลายเวลาสอด
คำถาม : ถ้าคุณหมอหรือเภสัชกรแนะนำให้ใช้ยาเหน็บทวารต่อเนื่องหลายวัน แล้วมีบางวันลืมใช้ สามารถข้ามวันนั้นไปได้เลย หรือสามารถเหน็บต่อไป
คำตอบ : ปกติถ้าต้องใช้ยาเหน็บวันละ 1 ครั้งและนึกได้ว่าไม่ได้เหน็บยาภายใน 12 ชั่วโมง หรือเหน็บวันละ 2 ครั้งและนึกได้ภายใน 6 ชั่วโมง สามารถเหน็บทันทีที่นึกได้ แต่ถ้าเราลืมเวลาจนเลยไปแล้ว มื้อถัดไปเมื่อถึงเวลาที่ต้องเหน็บยา ก็สามารถเหน็บตามเวลาปกติที่เราต้องเหน็บได้เลย ไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
คำถาม : การใช้ยาเหน็บทวาร จำเป็นหรือไม่ที่ต้องเหน็บเวลาเดิมทุกวัน
คำตอบ : ตัวยาเหน็บทวาร อาจจะไม่จำเป็นที่ต้องเหน็บเวลาเดิมเป๊ะ ๆ ทุกวัน สามารถบวกลบเวลาได้ แต่ถ้าแนะนำ ก็ไม่ควรห่างจากเวลาที่เคยเหน็บมากจนเกินไป เพราะเวลาที่ตัวยาออกฤทธิ์ในกระแสเลือดจะได้คงที่
คำถาม : การใช้ยาเหน็บทวาร มีข้อควรระวังอะไรบ้าง
คำตอบ : หากมีประวัติการแพ้ยา ควรแจ้งเภสัชกรให้ได้ทราบ, ไม่ควรใช้ในผู้ที่มีการติดเชื้อไวรัส หรือเชื้อราที่ยังไม่ได้รับการรักษา , ไม่ควรใช้ยาเป็นระยะเวลานานเกินไปโดยไม่หยุด เพราะอาจทำให้ได้รับผลข้างเคียงจากยา เช่น ทำให้ผิวหนังบริเวณที่ใช้ยาบางลง และแตกลายได้
คำถาม : ยาเหน็บทวารควรเก็บรักษายังไง
คำตอบ : ส่วนมากยาเหน็บทวารควรเก็บในตู้เย็นที่ช่องอุณหภูมิปกติ ที่ 2-8 องศาเซลเซียส แต่ในบางชนิด สามารถเก็บได้ในอุณหภูมิห้องที่ต่ำกว่า 25 องศาเซลเซียส ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็ง ควรเก็บให้พ้นแสงสว่าง แสงแดด ความร้อน ความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ และควรเก็บให้พ้นมือเด็ก และสัตว์เลี้ยง
บทความที่เกี่ยวข้อง
ดูแลร่างกายให้พร้อม เพื่อสุขภาพที่ดี
ป้องกันโรคร้ายแรงที่อาจเกิดขึ้น
ติดต่อ ศูนย์ตรวจสุขภาพ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขม
02-441-6999
หรือ ติดต่อได้ผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
หรือ สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษา
